Ngôn Từ Thơ

[TC NGUYỄN]

Lưỡng hợp: Mèo-chuột/Đầy-vơi (tt)

Khi Bàn về đặc trưng từ lắp “mèo-chuột” là muốn phơi bày cái tính lưỡng nghi mâu thuẩn trong âm có dương, trong dương có âm…, cặp đôi âm dương theo lý giải dịch lý là sự đối đẳng, không đối kháng, theo như cách nói của các nhà đạo học thì “Hai mà Một, Một mà Hai”. mới nhìn thì thấy như một thứ tư tưởng ba phải, lưng chừng mà triết Tây không chấp nhận.

Nhưng nhờ vào sự lý luận trái khoái này của triết Đông, cho ta lãnh hội được một triết lý ảo diệu, một thứ tư tưởng đầy biến động, đổi từ đối cực này qua đối cực kia, mà khi dò đến ngọn nguồn thì “…bất khả đạo, …bất khả danh” ngay!. Vì vậy nên cố lý giải thì chỉ chính mình tự đi vào con đường vòng định nghĩa một chiều, vậy muốn hiểu được đạo học Đông Phương(triết Đông) ta phải hiểu thế nào là “vô ngôn” lấy cái “ngộ” trong một sát na là chính.

Các cụ ta ngày xưa thường đọc“ê a” gù gật là để tìm cảm giác biến thành trực giác đi thẳng vả chữ “Đạo” mà không qua lý sự vì nó làm tản mác đi cái bản thể của con người mà đạo học cho là một “tiểu vũ trụ” ẩn trong cái tâm sâu thăm thẳm ấy!

Ở đây xin không đi quá xa mà chỉ quay lại tóm gọn bàn trong bài đồng dao xin nêu lại đây:

Chú mèo trèo lên cây cao
Hỏi thăm chú chuột đi đâu vắng nhà ?
Chú chuột đi chợ đường xa
Mua mắm mua muối giỗ cha chú mèo (!)

Trong bài đồng dao trên, từ "chú" dùng cho cả mèo lẫn chuột với ý nghĩa tương đồng mặc dù mèo và chuột là hai con vật đối nghịch khống chế mà mèo là chủ đạo sinh sát, và đây cũng mang ý nghĩa hai con vật này nhất cử nhất động đều lưu ý đến nhau…- cho nên chuột được nâng lên đồng đẳng với mèo- theo cái nhìn của dịch có mậu thuẩn nhưng tương hợp theo nghĩa như: tiên với rồng, âm với dương, trời với đất…nằm trong ý nghĩa “song trùng lưỡng hợp”, tuy hai nhưng là một, khi hai con vật mèo và chuột cùng sống trong một lãnh thổ, và cho dù mèo có ăn tươi chuột ngày nào đó thì chỉ là sự hòa đồng vào nhau thành thể nhất nguyên là lúc đi về với Đạo…

Từ những luận lý đặt trên căn bàn triết và như ta biết triết là triệt, hiểu thấu triệt tận cùng của sự vật qua cái vô hình bằng vào cái hữu hình của nó, và như vậy ở đây “Mèo” đồng nghĩa với “Trời”, là tình yêu hạnh phúc trong ý nghĩa vô biên như Vũ Trụ hay hình ảnh của Cái--.> Mẹ--.> Nữ Oa theo nghĩa anh/em trước sau như ca dao:

Anh khôn cũng ở dưới Trời,
Em là chim én đổi dời thượng thiên.

Và theo đó “chuột“ đồng nghĩa với “đất”, phần nặng chìm, “chuột” ở trong hang dưới đất, nơi mà trời đất giao hòa theo nghĩa “Thiên sinh, địa dưỡng” mà ra- khi “chuột” làm nhà trên cao, cây cau là lúc quá độ phải trở về vị trí cũ, đó là “phản phục” cả “mèo” lẫn “chuột” đổi vị cho hợp âm/dương lưỡng hợp là vậy, đây là sự nhân hòa công tạo vạn vật để bảo tồn và phát triển đời sống quần sinh.

Lưỡng hợp “mèo chuột” qua đó ta thấy được đạo trời trong ý nghĩa âm trước dương sau, tình trước lý sau, vợ trước chồng sau… gọi là “Tả Nhậm”, đó là triết lý sống với tâm linh quí trọng tinh thần lấy sự kính trên nhường dưới, bên vực kẻ khốn cùng...

Có thể bạn không đồng ý vì nó không có luận cứ khoa học nào dẫn chứng, nhưng phạm vi triết nó vượt xa lên trên mọi lãnh vực và là dẫn đạo trên hết…, vì vậy sai đúng thế nào đây?!...