Mẹo học chữ Hán dễ nhớ- Chiết tự

[TC NGUYỄN]

Mục đích chiết tự chữ Hánviệt ở đây là nhằm nhớ mặt chữ, làm sao khi cần ta có thể viết ngay- chữ ta muốn- ra được. Căn cứ vào cách tạo chữ Hán không nằm ngoài “ hình-âm-nghĩa” phối hợp nhau mà thành. Nếu muốn đi vào chi tiết hơn thì nghiên cứu kỹ phép “phép lục thư”-, đã post để dẫn chứng ở các bài trên.

Trở lại, xin lấy bài post “Tình dạ tư” của Lý Bạch(thêm chú PinYin), rồi lần lược phân tích những chữ khó, khi nhớ mặt chữ hy vọng các bạn sẽ thuộc luôn bài thơ, nghêu ngao chơi…

Bài thơ:

1. 靜夜思
Jìng yè sī
Tĩnh dạ tư

2. 床前明月光
Chuáng qián míng yuè guāng
Sàng tiền minh nguyệt quang

3. 疑是地上霜
Yí shì dì shàng shuāng
Nghi thị địa thượng sương

4.舉頭望明月
Jǔ tóu wàng míng yuè
Cử đầu vọng minh nguyệt

5.低頭思故鄉
Dī tóu sī gù xiāng
Đê đầu tư cố hương


Phân tích:

1.靜夜思Tĩnh dạ tư
nỗi nhớ trong đêm vắng

----1.1--靜tĩnh:yên tĩnh/bộ青thanh
Bảo là thanh tĩnh vô vi
Còn tranh nhau chữ thị phi làm gì?!
(青thanh+ 爭tranh) => chữ: 靜tĩnh

1.2--夜dạ:đêm/bộ: 夕tịch
Đầu rỗng trơn,
chân người mò mẫm,
u tịch đi đâu?
( 亠đầu + 人nhân + 夕tịch) => chữ: 夜dạ

----1.3--思tư:nghĩ ngợi/Bộ: 心tâm
Ruộng cao treo mảnh trăng cài
Tâm tư châm chấm một vài sao khuya
(田 + 心) => chữ: 思tư
…

Nếu các bạn muốn góp ý xin vào tiếp phân tích cho vui, cũng là cách sang sẻ học hỏi với nhau.

[Lukeng]

Nguyên văn gởi bởi TC NGUYỄN

...
Trở lại, xin lấy bài post “Tình dạ tư” của Lý Bạch(thêm chú PinYin), rồi lần lược phân tích những chữ khó, khi nhớ mặt chữ hy vọng các bạn sẽ thuộc luôn bài thơ, nghêu ngao chơi…

Bài thơ:
...
2. 床前明月光
Chuáng qián míng yuè guāng
Sàng tiền minh nguyệt quang
…
vào tiếp phân tích cho vui...

Tiếp câu 2 này:

-_____-------------床= 牀sàng/giường=::>bộ爿tường/ván, dưới mái nhà(广 ) có tấm ván gỗ(木) dùng để làm nơi nằm là cái sàng/giường(床=牀)

Dưới nhà kê miếng gỗ
Làm cái giường nằm chơi!

-..............------------前Tiền/trước=::>bộ刀đao/dao bên phải, trên là dấu chân dừng lại(止chỉ ), bên trái là trăng(月nguyệt)- có nguồn cho là chữ月này là chữ 舟chu/thuyền..., không chiết theo chữ này khó nhớ-.

Dừng chân lận chiếc dao
Phía trước trăng theo vào

-----------------------明minh, 月nguyệt,光quang, chữ dễ...

[Bách Việt 18]

Tôi chẳng biết nhiều chữ Nho cũng xin góp vui vài ý.
Theo tôi Chiết, là Tiết , là Tách trong tiếng Việt. Chiết tự là tách chữ, thật không còn gì dễ hiểu hơn. Điều này cho thấy tiếng "Hán" nhưng có thể là nguồn gốc từ tiếng Việt.

Trong cấu tạo chữ Nho còn có một phép nữa cần lưu ý là phép phiên thiết. Một âm lạ hay âm mới (âm từ tiếng nước ngoài) có thể được ghi bởi 2 chữ. Lấy phụ âm của chữ đầu ghép với vần của chữ sau sẽ cho phát âm của chữ cần ghi. Ví dụ Tha Tiền là phiên thiết của Thiên (Th+iên).

Hệ quả của phép phiên thiết là đôi khi người ta tưởng nhầm vì thay cho phải đọc 1 âm (VD Thiên), người ta lại đọc thành 2 âm như được ghi (Tha Tiền). 2 âm này lại chẳng có nghĩa gì liên quan đến âm cần đọc cả (Thiên). Kết quả là nếu không biết là phiên thiết thì khi đọc lên sẽ chẳng hiểu gì hết, hoặc hiểu sai hoàn toàn thông tin.

Cũng có trường hợp 2 chữ dùng cho phiên thiết 1 âm theo thời gian được "vẽ" vào cùng một chữ, viết thành 1 chữ vuông mà khi chiết tự có thể cho 2 chữ đúng với âm phiên thiết. Đây là một cách tạo chữ mới trong chữ Nho.

Thậm chí có quan điểm là thời xưa có thể người ta vẫn ghi 2 chữ phiên thiết (cho 1 âm) tách biệt nhưng chỉ coi là 1 chữ, tức là có chữ "kép". Lâu ngày chữ kép 2 chữ biến thành 1 chữ như trên.

[lamvi]

謝 tạ: từ tạ--.> tạ khách(謝 咯)= không tiếp khách
Chữ “tạ” kết hợp: Bộ “ngôn” chỉ nghĩa--.> lời nói cảm ơn + “xạ“ bắn, chỉ âm. Tạ--.> xạ--.> ạ giữ vận âm mẫu. và tiếp tục phân tiếp các độc tự ta thấy:

謝= 言 + 射 = 言 + 身 + 寸
Tạ = ngôn + xạ =ngôn + thân + thốn

1-狂cuồng(= Bộ 犬 gt:犭 khuyển/chó+ 王 vương/vua => mất trí, điên dại
Khuyển mà cũng muốn làm vua
Đúng là cái lũ tranh đua điên khùng=狂

ctdn(câu từ dễ nhớ):

狂 人 cuồng nhân| 狂妄 Cuồng vọng| 狂 犬 cuồng khuyển| 狂
風 cuồng phong…

2-好Hảo= Bộ女 nữ+ 子tử=> tốt
Gái mà sinh được con trai
Gia đạo nối dõi hòa hài tốt tươi=>好hảo

ctdn:

相 好 tương hảo| 不 好bất hảo ..

3-存tồn = Bộ子+ chữ 才tài đứng trước tạo âm
Chữ tài liền với nam nhi
Nên công vinh hiển dĩ chi trường tồn=>存tồn

ctdn:

存 亡 tồn vong | 存 問tồn vấn: thăm hỏi| 存 恤 tồn tuất: xót thương| 存 心 忠 厚tồn tâm trung hậu: để lòng trung hậu.

[Lukeng]

Phân tích chữ khó ba câu thơ còn lại cúa bài 靜夜思(Tĩnh dạ tư)

…
3. 疑是地上霜 
Yí shì dì shàng shuāng 
Nghi thị địa thượng sương 

4.舉頭望明月 
Jǔ tóu wàng míng yuè 
Cử đầu vọng minh nguyệt 

5.低頭思故鄉Dī tóu sī gù xiāng 
Đê đầu tư cố hương

疑nghi,--> bộ疋sơ, 矢thỉ/tên 匕 chủy/ gươm ngắn
(Gươm đao trước mặt tránh đi ngờ gì nữa)
Gươm tên trước mặt
Đội mũ trốn đi ngay => 疑nghi /ngờ

是thị= Bộ 日nhật + 疋 sơ
(Mặt trời mọc lên khỏi chân trời thì đích thị rồi)
Mặt trời lên khỏi chân trời
Đúng rồi còn có nghi ngờ chi đâu-->是thị

地địa/đất, bộ 土thổ/đất+ 也dã lấy làm âm (âm)

頭gt:头đầu--> Bộ 頁gt:页hiệt + 豆 đậu(âm)

望vọng-->Bộ 月nguyệt + 亡 vong+ 王 vương
(Vua nhìn lên mặt trăng mông lung)
Nguyệt tà khuất bóng
Vương còn vọng trông=>望vọng/trông xa

低đê--> Bộ 人gt:亻nhân+ 氐đê/gốc(âm-nghĩa)
Cội nguồn luôn ghi tạc
Điểm sương đầu cúi bạc=>低đê/cúi(đầu)

故cố-->Bộ 攴phộc/đánh sẽ+ 古 cổ/xưa
(đánh sẽ vào gốc cội gợi nhớ lại chuyện xưa)
Nhịp chân se sẽ gợi
Ngàn xưa len lỏi về => 故cố/gốc

鄉= 鄕=gt:乡hương/làng-->Bộ 邑ấp
làng ấp giữa ban ngày khai khẩn sinh sống
ngày xưa 12500 hộ gọi là hương=>鄉

上,霜,舉,明,月,思=>chữ dễ hoặc đã chiết tự rồi.

[lamvi]

Để sinh động và dễ nhớ hơn, xin sưu tầm ra đây những lời hay ý đẹp của thánh hiền xưa để lại mà thường ngày ta nghe nói(để làm mẫu chiết tự), và nhiều khi dường như ta đã học thuộc từ đâu trong tiềm thức, rồi tự nhiên thốt ra khi có cơ hội gợi ý thấy cũng tương đắt lắm!, nhưng tiếc thay nhiều khi ta không biết mặt chữ. Thử viết ra nguyên câu Hán Việt, và nhận diện những chữ khó rồi từ đó phân tích, tự nhiên ta sẽ nhớ ngay.

Mong học chiết tự như vầy là một dịp trao đổi vui thích thú.

Đây là câu đề xuất:
* 顺天者存, 逆天者亡
py: Shùn tiān zhě cún, nì tiān zhě wáng
……...hv:Thuận thiên giả tồn, nghịch thiên giả vong
…….....v: Thuận lẽ trời thì sống, nghịch lẽ trời thì chết

-順 gt:顺 hv:thuận(12n) Bộ頁gt:页 hiệt(9n)--> 川 xuyên + 頁 hiệt= 順 thuận
xuyên= sông. hiệt= đầu: tư duy triết học ví dòng suối mát chảy qua tâm trí, đó là thuận

-逆 hv nghịch,nghịnh Bộ辵gt:辶sước(7n)--> 辶 sước + ‘’ + 一 + 屮triệt = 逆 nghịch
sước= chợt đi chợt dừng lai, bên phải chữ triệt = Cây cỏ mới mọc nhưng ánh sáng( ‘’ ) lại bị chấn ngang ( 一) che không xuyên qua được, sự phát triển sẽ bị ngưng trệ vì thiếu quang hợp, đó là nghịch.


* Câu này là của Mạnh Tử(孟子曰: 顺天者存, 逆天者亡 )

[bach mi]

huynh ơi đau đầu wa, nhìn không ra hình đâu học thế nào được

[ngockhanh02]

Nguyên văn gởi bởi bach mi

huynh ơi đau đầu wa, nhìn không ra hình đâu học thế nào được

Bác giống em thế,chắc tại trình độ kém nên thế thôi à....hic