Dịch Hán thi

[Anh Nguyên]

Gió đâu thổi phất áo tiên,
Giống như múa khúc vũ tên Nghê-Thường.
Mặt hoa, lệ ngọc trào tuôn,
Cành lê mấy hạt mưa vương trong ngần.
Nghẹn ngào: "Xin tạ thâm ân,
Từ khi ly biệt, sắc âm mờ dần.
Chiêu-Dương đã tuyệt ái ân,
Bồng-Lai cung quế, ngày dần trôi qua.
Cõi trần, nhìn xuống xót xa,
Trường-An, chỉ thấy bụi và mù sương.
Xin trao vật cũ yêu thương:
Thoa vàng hộp khảm tặng vương, mang về.
Một phần kỷ vật cất đi,
Thoa vàng bẻ nhánh, hộp chia mảnh này.
Thương nhau bền tựa vàng đây,
Trên trời, dưới thế, có ngày gặp nhau.
Cáo từ, xin nhắn một câu:
Lời gì hẹn ước trên lầu năm xưa?
Trường-Sinh, song thất - xin thưa -
Nửa đêm thanh vắng say sưa thề bồi:
"Nguyện chim liền cánh tung trời,
Làm cây liền nhánh cõi đời mai sau.
Đất trời tuy mãi dài lâu,
Dẫu cho có tận, hận sầu chẳng nguôi..."
~Anh-Nguyên~

[Anh Nguyên]

Tầm dương giang đầu dạ tống khách,
Phong diệp lịch hoa thu sắt sắt.
Chủ nhân hạ mã khách tại thuyền,
Cử tửu dục ẩm vô quản huyền.
Tuý bất thành hoan thảm tương biệt,
Biệt thời mang mang giang tẩm nguyệt.
Hốt văn thuỷ thượng tỳ bà thanh,
Chủ nhân vong quy khách bất phát.
Tầm thanh ám vấn đàn giả thuỳ,
Tỳ bà thanh đình dục ngữ trì.
Di thuyền tương cận yêu tương kiến,
Thiêm tửu hồi đăng trùng khai yến.
Thiên vô vạn hoán thuỷ xuất lai,
Do bảo tỳ bà bán già diện.
Chuyển trục bát huyền tam lưỡng thanh,
Vị thành khúc điệu tiên hữu tình.
Huyền huyền yểm ức thanh thanh tứ,
Tựu tố bình sinh bất đắc chí.
Đê mi tín thủ tục tục đàn,
Thuyết tận tâm trung vô hạn sự.
Khinh lũng mạn nhiên mạt phục khiêu,
Sơ vi nghê thường hậu lục yêu.

[Anh Nguyên]

Đại huyền tào tào như cấp vũ,
Tiểu huyền thiết thiết như tư ngữ.
Tào tào thiết thiết thác tạp đàn,
Đại châu tiểu châu lạc ngọc bàn.
Nhàn quan oanh ngữ hoa để hoạt,
U yết tuyền lưu thuỷ hạ than.
Thuỷ tuyền lãnh sáp huyền ngưng tuyệt,
Ngưng tuyệt bất thông thanh tiệm yết.
Biệt hữu u tình ám hận sinh,
Thử thời vô thanh thắng hữu thanh.
Ngân bình xạ phá thuỷ tương bính,
Thiết kỵ đột xuất đao thương minh.
Khúc chung thâu bát đương tâm hoạch,
Tứ huyền nhất thanh như liệt bạch.
Đông thuyền tây phảng tiễu vô ngôn,
Duy kiến giang tâm thu nguyệt bạch.
Trầm ngâm phóng bát sáp huyền trung,
Chỉnh đốn y thường khởi liễm dung.
Tự ngôn bản thị kinh thành nữ,
Gia tại hà mô lăng hạ trú.
Thập tam học đắc tỳ bà hành,
Danh thuộc giáo phường đệ nhất bộ.

[Anh Nguyên]

Khúc bãi tằng giao thiện tài phục,
Trang thành mỗi bị thu nương đố.
Ngũ lăng niên thiếu tranh triền đầu,
Nhất khúc hồng tiêu bất tri số.
Điền đầu ngân bì kích tiết toái,
Huyết sắc la quần phiên tửu ố.
Kim niên hoa tiếu phục minh niên,
Thu nguyệt xuân phong đẳng nhàn độ.
Đệ tẩu tòng quân a di tử,
Mộ khứ triêu lai nhan sắc cố.
Môn tiền lãnh lạc xa mã hy,
Lão đại giá tác thương nhân phụ.
Thương nhân trọng lợi khinh biệt ly,
Tiền nguyệt phù lương mãi trà khứ.
Khứ lai giang khẩu thủ không thuyền,
Nhiễu thuyền minh nguyệt giang thuỷ hàn.
Dạ thâm hốt mộng thiếu niên sự,
Mộng đề trang lệ hồng lan can.
Ngã văn tỳ bà dĩ thán tức,
Hựu văn thử ngữ trùng tức tức.
Đồng thị thiên nhai luân lạc nhân,
Tương phùng hà tất tằng tương thức.

[Anh Nguyên]

Ngã tòng khứ niên từ đế kinh,
Trích cư ngoạ bệnh tầm dương thành.
Tầm dương địa tịch vô âm nhạc,
Chung tuế bất văn ty trúc thanh.
Trú cận bồn giang địa đê thấp,
Hoàng lô khổ trúc nhiễu trạch sinh.
Kỳ gian nhật mộ văn hà vật,
Đỗ quyên đề khuyết viên ai minh.
Xuân giang hoa triêu thu nguyệt dạ,
Vãng vãng thủ tửu hoàn độc khuynh.
Khởi vô sơn ca dữ thôn địch,
Ẩu á trào triết nan vi thinh.
Kim dạ văn quân tỳ bà ngữ,
Như thính tiên nhạc nhĩ tạm minh.
Mạc từ cánh toạ đàn nhất khúc,
Vi quân phiên tác tỳ bà hành.
Cảm ngã thử ngôn lương cửu lập,
Khước toạ xúc huyền huyền chuyển cấp.
Thê thê bất tự hướng tiền thanh,
Mãn toạ trùng văn giai yểm khấp.
Toạ trung khấp hạ thuỳ tối đa,
Giang châu tư mã thanh sam thấp.
~Bạch-Cư-Dị~

[Anh Nguyên]

Dịch:

Khúc Tỳ-Bà

Tiễn đưa khách, bến Tầm-Dương,
Lau Thu, hiu hắt đêm trường gió lay.
Chủ rời ngựa, khách thuyền này,
Chén quỳnh muốn cạn, buồn thay thiếu đàn.
Vui say gì lúc ly tan,
Sông như tẩm ánh trăng vàng mênh mông.
Tỳ-bà chợt vẳng trên sông,
Chủ ngồi nán lại, khách không muốn rời.
Hỏi: ai, đàn mới dạo chơi,
Tiếng đàn ngưng bặt, tiếng người cũng im.
Rời thuyền ghé lại đi tìm,
Khơi đèn, châm rượu, tiệc thêm một lần.
Phải mời mãi, mới đến gần,
Ôm đàn che khuất một phần mặt hoa.
So dây, vặn trục, dạo qua,
Tuy chưa thành khúc, nghe ra tình đầy.
Tiếng lòng uẩn ức mỗi dây,
Đời như chứa chất dẫy đầy oán than.
Khép mi, tay lướt trên đàn,
Nỗi lòng sâu thẳm muốn tràn tuôn ra.
Nhẹ nhàng, nắn vuốt thiết tha,
"Nghê-thường" đàn trước, sau là "Lục-yêu".

[Anh Nguyên]

Dây to, như đổ mưa chiều,
Dây nhỏ tha thiết như điều riêng tư.
Thấp cao hoà lẫn tiếng tơ,
Nhỏ to, mâm ngọc, hững hờ deo châu.
Dưới hoa, oanh ríu rít nhau,
Ào ào, dòng suối đổ mau xuống ghềnh.
Suối đông chẳng chẩy, buồn tênh,
Dần dần im bặt, lặng thinh tiếng đàn.
U buồn, oán hận đầy tràn,
Tiếng đàn im bặt lại càng buồn hơn.
Bình bạc bể, tiếng nước tuôn,
Ngựa xe chợt đến, đao thương ồn ào.
Cuối cùng, búng tiếng thật cao,
Tiếng như xé lụa phổ vào bốn dây.
Thuyền nằm lặng ngắt đông tây,
Trăng Thu chiếu sáng tràn đầy lòng sông.
Ngậm ngùi, đàn, móng, xếp xong,
Áo xiêm, sửa lại, những mong ngỏ lời.
Rằng: "Xưa, thành thị, ra đời,
Cồn Hà-Mô chính là nơi trưởng thành.
Mười ba, đàn đã học rành,
Giáo phường Đệ-Nhất ghi danh rõ ràng.

[Anh Nguyên]

Đàn xong, trai trẻ nể nang,
Thu-Nương, trang điểm, khiến nàng phải ghen.
Ngũ-Lăng, chàng trẻ đua chen,
Bao nhiêu lụa thắm dành khen khúc đàn.
Trâm vàng gõ nhịp, gẫy tan,
Quần hồng hoen ố, rượu tràn bờ ly.
Vui cười, năm lại, năm đi,
Trăng Thu nhàn hạ, lại về gió Xuân.
Dì qua đời, út tòng quân,
Chiều đi, sáng lại, sắc dần nhạt phai.
Cửa ngoài, xe ngựa nào ai,
Khách thương, duyên kết kẻo mai tuổi già.
Ham lời, khách mải đi xa,
Phù-Lương, tháng trước, mua trà lại đi.
Giữ con thuyền trống, thương gì,
Quanh thuyền trăng sáng, nước đi lạnh lùng.
Đêm khuya, tuổi trẻ mơ mòng,
Má hồng trang điểm, lệ hồng tràn tuôn."
"Nghe đàn, ta đã thấy buồn.
Lại rầu nghe kể ngọn nguồn đắng cay.
Cùng là lưu lạc chốn này,
Gặp nhau, chẳng cứ quen ngày xa xưa.

[Anh Nguyên]

Từ kinh, ta đến tạm cư,
Năm qua, đất trích, bệnh từ Tầm-Dương.
Tầm-Dương chẳng có cung thương,
Không nghe tiếng trúc, tiếng đường dây tơ.
Sông Bồn, ở tạm bên bờ,
Lau vàng, trúc võ, bơ thờ bên hiên.
Tiếng gì sớm tối kêu liền,
Bi ai vượn hót, buồn phiền cuốc kêu.
Sông Xuân, hoa sớm, trăng chiều,
Một mình nâng chén càng khêu mối sầu.
Tiếng ca, địch, chẳng không đâu,
Líu lo, nghe chẳng ra đầu đuôi chi.
Đêm nay nghe khúc đàn Tỳ,
Như nghe Tiên nhạc gần kề bên tai.
Xin ngồi đàn tiếp một bài,
Khúc Tỳ-Bà, sẽ vì ai soạn thành."
Cảm lời, đứng mãi chẳng đành,
Lại ngồi lựa phím, đàn nhanh nhanh dần.
Thê lương khác trước bội phần,
Khắp trong tiệc rượu âm thầm lệ tuôn.
Lệ ai đổ xuống nhiều hơn?
Áo xanh Tư-Mã, lệ tuôn ướt đầm!...
~Anh-Nguyên~