Dịch Hán thi

[Anh Nguyên]

Khách hành tân an đạo,
Huyên hô văn điểm binh.
Tá vấn tân an lại,
Huyện tiểu cánh vô đinh.
Phủ thiếp tạc dạ há,
Thứ tuyển trung nam hành.
Trung nam tuyệt đoản tiểu,
Hà dĩ thủ vương thành.
Phì nam hữu mẫu tống,
Sấu nam độc linh phinh.
Bạch thuỷ mộ đông lưu,
Thanh sơn do khốc thanh.
Mạc tự sử nhãn khô,
Thâu nhữ lệ tung hoành.
Nhãn khô tức kiến cốt,
Thiên địa chung vô tình.
Ngã quân thủ tượng châu,
Nhật tịch vọng kỳ bình.
Khởi ý tặc nan liệu,
Quy quân tinh tán doanh.
Tựu lương cận cố luỹ,
Luyện tốt y cựu kinh.
Quật hào bất đáo thuỷ,
Mục mã dịch diệc khinh.
Huống nãi vương sư thuận,
Phủ dưỡng thậm phân minh.
Tống hành vật khấp huyết,
Bộc xạ như phụ huynh.
~Đỗ-Phủ~



Dịch:

Nha lại Tân-An

Đường Tân-An, khách đi qua,
Nghe đang bắt lính, kêu la ồ ào.
Hỏi viên nha lại xem sao:
"Huyện này nhỏ bé chẳng bao nhiêu người.
Đêm qua, lệnh Phủ truyền rồi,
Phải đành bắt xuống lớp người trung nam."
Trung nam thấp, nhỏ, khó kham,
Làm sao giữ được an toàn thành vua!
Con trai béo, có mẹ đưa,
Trai gầy, cô độc, bơ vơ một mình.
Hướng đông, sông chẩy mông mênh,
Núi xanh, tiếng khóc thương tình còn vang.
Đừng cho đôi mắt khô rang,
Để cho nước mắt dọc ngang lan tràn.
Mắt khô liền thấy xương tàn,
Đất trời rốt cuộc mênh mang vô tình.
Quân ta vây đánh Nghiệp-Thành,
Chỉ mong sớm tối an bình được thôi.
Ý đồ của giặc biết rồi,
Rút, nên bị đánh tơi bời như sao.
Nhận lương thành cũ thuở nào,
Luyện binh sĩ mới dựa vào kinh xưa.
Đào hào mới chỉ sâu vừa,
Việc chăn nuôi ngựa cũng chưa vội gì.
Quan quân thuận ý, lo chi,
Vỗ về, nuôi nấng, chi li rõ ràng.
Tiễn đưa chớ khóc, máu tràn,
Có quan tể tướng như hàng cha, anh...
~Anh-Nguyên~

[Anh Nguyên]

Sĩ tốt hà thảo thảo,
Trúc thành đồng quan đạo.
Đại thành thiết bất như,
Tiểu thành vạn trượng dư.
Tá vấn đồng quan lại,
Tu quan hoàn bị hồ.
Yêu ngã hạ mã hành,
Vị ngã chỉ sơn ngu.
Liên vân liệt chiến cách,
Phi điểu bất năng du.
Hồ lai đản tự thủ,
Khởi phục ưu tây đô.
Trượng nhân thị yếu xứ,
Trách hiệp dung đan xa.
Gian nan phấn trường kích,
Vạn cổ dụng nhất phu.
Ai tai đào lâm chiến,
Bách vạn hoá vi ngư.
Thỉnh chúc phòng quan tướng,
Thận vật học kha thư.
~Đỗ-Phủ~

Dịch:

Nha lại Đồng-Quan

Quan quân vất vả khôn lường,
Xây thành đắp luỹ trên đường Đồng-Quan.
Thành to, hơn sắt hơn gang,
Thành nhỏ, vạn trượng, sửa sang chu toàn.
Hỏi viên nha lại Đồng-Quan:
"Sửa sang biên ải để toan ngăn Hồ."
Mời ta xuống ngựa đi vô,
Chỉ ta góc núi hững hờ mây bay:
"Ở đây, chiến cụ sẵn bày,
Chim bay khó thể chốn này vượt qua.
Quân Hồ đến, giữ không ra,
Tây-Đô há lại lo xa làm gì.
Ông xem chỗ hiểm này đi,
Chỉ xe nhỏ hẹp mới di chuyển vừa.
Giáo dài xoay trở kẹt chưa,
Một người chống giữ, ngày xưa khác nào."
Buồn thay cuộc chiến rừng Đào,
Biến làm thân cá biết bao vạn người.
Cầu cho tướng ải nhớ đời,
Đừng nên lầm lỡ như thời Kha-Thư!...
~Anh-Nguyên~

[Anh Nguyên]

Thố ty phụ bồng ma,
Dẫn man cố bất trường.
Giá nữ dữ chinh phu,
Bất như khí lộ bàng.
Kết phát vi thê tử,
Tịch bất noãn quân sàng.
Mộ hôn thần cáo biệt,
Vô nãi thái thông mang.
Quân hành tuy bất viễn,
Thủ biên phó hà dương.
Thiếp thân vị phân minh,
Hà dĩ bái cô chương.
Phụ mẫu dưỡng ngã thì,
Nhật dạ linh ngã tàng.
Sinh nữ hữu sở quy,
Kê cẩu diệc đắc tương.
Quâm kim sinh tử địa,
Trầm thống bách trung trường.
Thệ dục tuỳ quân khứ,
Hình thế phản thương hoàn.
Vật vị tân hôn niệm,
Nỗ lực sự nhung hàng.
Phụ nhân tại quân trung,
Binh khí khủng bất dương.
Tự ta bần gia nữ,
Cửu trí la nhu trường.
La nhu bất phục thi,
Đối quân tẩy hồng trang.
Ngưỡng thị bách điểu phi,
Đại tiểu tất song tường.
Nhân sự đa thố ngỗ,
Dữ quân vĩnh tương vương.
~Đỗ-Phủ~



Dịch:

Biệt ly khi vừa cưới

Tơ hồng quấn quýt cỏ gai,
Dẫu cho lan rộng chẳng dài được đâu.
Gả con cho lính, chẳng cầu,
Ví như đem bỏ con đâu bên đường.
Cùng chàng kết tóc tơ vương,
Chiếu chăn chưa ấm, nệm giường chưa êm.
Cưới chiều, sáng vĩnh biệt liền,
Vội vàng chi thế để phiền lệ sa.
Chàng đi tuy chẳng bao xa,
Ra miền biên ải, cũng hà dương thôi.
Thân em chưa rõ thứ ngôi,
Lạy sao cha mẹ ở nơi bên chồng.
Nuôi em, cha mẹ dạy rằng:
Ở nhà, chẳng tiếp, nói năng cùng người.
Thân con gái, lấy chồng thôi,
Mang theo gà chó cho vui cửa nhà.
Nay chàng ở tử địa xa,
Niềm đau trong ruột sót sa không cùng.
Theo chàng, em nguyện đi chung,
Nào ngờ tình thế vô cùng khẩn trương.
Đừng vì vợ mới, nhớ thương,
Xin chàng ra sức, chiến trường xông pha.
Trong quân, nếu có đàn bà,
Tinh thần chiến sĩ sợ là không cao.
Thương cho thân gái nghèo sao!
Áo tơ, quần lụa, đã trao lâu ngày.
Từ nay chẳng dịp sỏ tay,
Vì chàng rửa phấn, bỏ ngay tô hồng.
Ngước xem chim lượn trên không,
Từng đôi, lớn, nhỏ, cánh hồng bên nhau.
Việc đời ngang trái, khổ đau,
Cùng chàng mãi mãi nhớ nhau không cùng...
~Anh-Nguyên~

[Anh Nguyên]

Tứ giao vị ninh tĩnh
Thùy lão bất đắc an
Tử tôn trận vong tận
Yên dụng thân độc hoàn ?
Đầu trượng xuất môn khứ ?
Đồng hành vị tân toan
Hạnh hữu nha xỉ tồn
Sở bi cốt tủy can
Nam nhi ký giới trụ
Trường ấp biệt thượng quan
Lão thê ngọa lộ đề
Tuế mộ y thường đan
Thục tri thị tử biệt ?
Thả phục thương kỳ hàn
Thử khứ bất tất quy
Hoàn văn khuyến gia xan
Thổ môn bích thậm kiên
Hạnh viên độ diệc nan
Thế dị Nghiệp thành hạ
Tùng tử thời do khoan
Nhân sinh hữu ly hợp
Khởi trạch suy thịnh đoan ?
Ức tích thiếu tráng nhật
Trì hồi cánh trường than
Vạn quốc tận chinh thú
Phong hoả bị cương loan
Tích thi thảo mộc tinh
Lưu huyết xuyên nguyên đan
Hà hương vi lạc thổ
An cảm thượng bàn hoàn
Khí tuyệt bồng thất cư
Tháp nhiên tồi phế can

~Đỗ-Phủ~

Dịch:

Ly biệt lúc già

Bốn bề đã được yên đâu,
Cái thân già cũng còn hầu chưa yên.
Cháu, con, chết trận ngoài biên,
Tấm thân cô độc sống yên làm gì!
Gậy quăng, ra cửa quyết đi,
Đồng hành chua sót cũng vì ta đây.
May thay, răng vẫn còn đầy,
Nhưng buồn, xương tuỷ lúc này đã khô.
Thân trai, áo giáp khoác vô,
Vái quan, từ biệt, đến giờ ra đi.
Nằm đường, vợ khóc thảm thê,
Tuổi già vẫn chỉ xiêm y sơ sài.
Sinh ly tử biệt thảm thay,
Lại thêm đau sót cho ai lạnh lùng.
Chuyến đi chẳng hẹn về cùng,
Còn khuyên ăn gắng chớ đừng biếng nha.
Thổ-môn, tường khó vượt qua,
Hạnh-Viên, bến ấy cách xa đôi bờ.
Nghiệp-Thành khác với bây giờ,
Nếu ta có chết, thời cơ còn dài.
Đời người ly hợp, trừ ai,
Có đâu chọn lựa trẻ trai, người già.
Nhớ xưa trẻ khoẻ như ta,
Chia tay không dứt, sót sa than dài.
Mọi nơi lính thú, riêng ai,
Khắp trên sườn núi, hoả đài sáng trưng.
Thây tanh cây cỏ trong rừng,
Máu tuôn đỏ cả sông cùng đồng xanh.
Nơi nào vui vẻ an lành,
Mà còn nấn ná chưa đành ra đi.
Bỏ căn nhà cỏ, xá chi,
Tan gan, nát phổi, bước đi cũng đành...
~Anh-Nguyên~

[Anh Nguyên]

Tịch mịch thiên bảo hậu,
Viên lư đản cảo lê.
Ngã lý bách dư gia,
Thế loạn các đông tê.
Tồn giả vô tiêu tức,
Tử giả vi trần nê.
Tiện tử nhân trận bại,
Quy lai tầm cựu khê.
Cửu hành kiến không hạng,
Nhật sấu khí thảm thê.
Đản đối hồ dữ ly,
Thụ mao nộ ngã đề.
Tứ lân hà sở hữu,
Nhất nhị lão quả thê.
Túc điểu luyến bản chi,
An từ thả cùng thê.
Phương xuân độc hạ sừ,
Nhật mộ hoàn quán khuê.
Huyện lại tri ngã chí,
Triệu linh tập cổ bề.
Tuy tòng bản châu dịch,
Nội cố vô sở huề.
Cận hành chỉ nhất thân,
Viễn khứ chung chuyển mê.
Gia hương ký đãng tân,
Viễn cận lý diệc tề.
Vĩnh thống trường bệnh mẫu,
Ngũ niên ủy câu khê.
Sinh ngã bất đắc lực,
Chung thân lưỡng toan tê.
Nhân sinh vô gia biệt,
Hà dĩ vi chưng lê.
~Đỗ-Phủ~

Dịch:

Không nhà để ly biệt

Sau năm Thiên-Bảo điêu tàn,
Mái tranh nhà cũ lan tràn ngải, lê.
Làng xưa trăm nóc đi về,
Gặp thời loạn lạc, chạy về đông tây.
Kẻ còn, tin chẳng về đây,
Những người đã chết, xác thây bụi, bùn.
Hèn này thua trận trốn luôn,
Lối xưa về lại tìm đường mưu sanh.
Đi lâu, gặp hẻm vắng tanh,
Mặt trời nhợt nhạt trông thành thê lương.
Gặp toàn chồn cáo trên đường,
Thấy ta, lông dựng, đau thương kêu dài.
Bốn bề lối xóm có ai,
Một hai góa phụ tóc tai bạc màu.
Quen cành chim quyến luyến nhau,
Chốn nghèo từ biệt đi sao cho đành.
Ngày xuân cuốc đất cho nhanh,
Ruộng khô, chiều tối lại đành tưới thêm.
Ta về, huyện biết, gọi lên,
Bắt ta tập trống trận rền bên tai.
Huyện nhà phục dịch hôm mai,
Nhìn quanh chẳng thấy có ai thân tình.
Đi gần, lủi thủi riêng mình,
Đi xa, không bạn, một mình lạc luôn.
Quê nhà tan nát ruộng vườn,
Xa gần gì cũng trông dường như nhau.
Vô cùng thương xót mẹ đau,
Năm năm vùi xác ở đầu suối sâu.
Sanh ta, nhờ được gì đâu,
Suốt đời, con, mẹ, âu sầu đắng cay.
Không nhà từ biệt, khổ thay,
Dân đen, há đến nỗi này được sao!...
~Anh-Nguyên~

[Anh Nguyên]

Trung hưng chư tướng thâu sơn đông,
Tiệp thư dạ báo thanh trú đồng.
Hà quảng truyền văiŒt nam nhất vĩ quá,
Hồ nguy mệnh tại phá trúc trung.
Chỉ tàn nghiệp thành bất nhật đắc,
Độc niệm sóc phương vô hạn công.
Kinh sư giai kỳ hãn huyết mã,
Hồi ngột ổi nhục bồ đào cung.
Dĩ hỷ hoàng uy thanh hải đại,
Thường tư tiên trượng quá không đồng.
Tam niên địch lý quan san nguyệt,
Vạn quốc binh tiền thảo mộc phong.
Thành vương công đại tâm chuyển tiểu,
Quách tướng mưu thâm cổ lai thiểu.
Tư đồ thanh giám huyền minh kính,
Thượng thư khí dữ thu thiên điểu.
Nhị tam hào tuấn vị thì xuất,
Chỉnh đốn càn khôn tế thì liễu.
Đông tẩu vô phục ức lư ngư,
Nam phi giác hữu an sào điểu.
Thanh xuân phục tùy quan miện nhập,
Tử cấm chính nại yên hoa nhiễu.
Hạc giá thông tiêu phượng liễn bị,
Kê minh vấn tẩm long lâu hiểu.
Phan long phụ phụng thế mạc đương,
Thiên hạ tận hóa vi hầu vương.
Nhữ đẳng khởi tri mông đế lực,
Thì lai bất đắc khoa thân cường.
Quan trung ký lưu tiêu thừa tướng,
Mạc hạ phục dụng trương tử phòng.
Trương công nhất sinh giang hải khách,
Thân trường cửu xích tu mi thương.
Trưng khởi thích ngộ phong vân hội,
Phù điên thỉ tri trù sách lương.
Thanh bào bạch mã cánh hà hữu,
Hậu hán kim chu hỷ tái xương.
Thốn địa xích thiên giai nhập cống,
Kỳ tường dị thụy tranh lai tống.
Bất tri hà quốc trí bạch hoàn,
Phục đạo chư sơn đắc ngân úng.
Ẩn sĩ hưu ca tử chi khúc,
Từ nhân giải soạn hà thanh tụng.
Điền gia vọng vọng tích vũ can,
Bố cốc xứ xứ thôi xuân chủng.
Kỳ thượng kiện nhi quy mạc lãn,
Thành nam tư phụ sầu đa mộng.
An đắc tráng sĩ vãn thiên hà,
Tịnh tẩy giáp binh trường bất dụng.
~Đỗ-Phủ~

Dịch:

Rửa sạch binh khí

Thâu Sơn-Đông, tướng phục hưng,
Nhận thư thắng trận không ngừng ngày đêm.
Thuyền nan, sông rộng qua bên,
Hồ nguy, tre chẻ tiến lên dễ dàng.
Một ngày thành Nghiệp ắt hàng,
Tướng, công phương bắc đảm đang một mình.
Ngựa hay, người cưỡi trong kinh,
Bồ-Đào, Hồi-Ngột thỏa tình thịt ngon.
Uy vua, Hải-Đại mãi còn,
Nhớ xưa vua vượt núi non Không-Đồng.
Sáo "Quan san nguyệt" ba Đông,
Quân đi, các nước, cỏ đồng nằm yên.*
Thành-Vương công lớn lại quên,
Mưu sâu, tướng Quách, nghe tên mấy người?
Tư-Đồ gương sáng để đời,
Thượng thư khí tiết như trời Thu cao.
Hai ba hào-kiệt bước vào,
Đất trời, chỉnh đốn, công lao một thời.
Về đông, cá vược, thỏa rồi,
Bay nam, chim có tổ nơi an toàn.
Quan chầu, áo mũ xênh xang,
Cung vua bao bọc bởi toàn khói, hoa.
Chờ, xe hạc phượng canh tà,
Thăm cha sức khỏe canh gà sớm mai.
Dựa hơi rồng phượng, chống ai?*
Khắp trong thiên hạ thành vai vương hầu.
Uy vua, người há biết đâu,
Gặp thời, chớ có bắt đầu kể công.
Tiêu-Hà thừa tướng Quan-Trung,
Người tài dưới trướng, lại dùng Trương-Lương.
Cả đời, khách biển họ Trương,
Thân cao chín thước, mày thường bạc phơ.
Gió mây gặp hội bây giờ,
Ngả nghiêng, giúp nước có cơ yên lành.
Không còn ngựa trắng áo xanh,
Hán xưa, Chu cũng sẽ thành thịnh thôi.
Thước tời, tấc đất, cống rồi,
Điềm lành, việc lạ, khắp nơi dâng về.
Biếu vòng ngọc trắng quý ghê,
Núi non, chum bạc hiến về lập công.
"Tử chi" thôi hát, hết mong,
Nhà văn ca tụng nước trong sông nhà.
Dân mừng mưa nắng thuận hòa,
Tiếng chim thúc giục người ta vụ mùa.
Sông Kỳ, trai chớ chơi đùa,
Nam-Thành, thiếu phụ buồn vừa mộng ai.
Thiên-Hà, sao kéo, chàng trai?
Giáp binh rửa sạch, chẳng sài nữa đâu!...
~Anh-Nguyên~

[Anh Nguyên]

Trung hưng chư tướng thâu sơn đông,
Tiệp thư dạ báo thanh trú đồng.
Hà quảng truyền văn nhất vĩ quá,
Hồ nguy mệnh tại phá trúc trung.
Chỉ tàn nghiệp thành bất nhật đắc,
Độc niệm sóc phương vô hạn công.
Kinh sư giai kỳ hãn huyết mã,
Hồi ngột ổi nhục bồ đào cung.
Dĩ hỷ hoàng uy thanh hải đại,
Thường tư tiên trượng quá không đồng.
Tam niên địch lý quan san nguyệt,
Vạn quốc binh tiền thảo mộc phong.
Thành vương công đại tâm chuyển tiểu,
Quách tướng mưu thâm cổ lai thiểu.
Tư đồ thanh giám huyền minh kính,
Thượng thư khí dữ thu thiên diểu.
Nhị tam hào tuấn vị thì xuất,
Chỉnh đốn càn khôn tế thì liễu.
Đông tẩu vô phục ức lư ngư,
Nam phi giác hữu an sào điểu.
Thanh xuân phục tùy quan miện nhập,
Tử cấm chính nại yên hoa nhiễu.
Hạc giá thông tiêu phượng liễn bị,
Kê minh vấn tẩm long lâu hiểu.
Phan long phụ phụng thế mạc đương,
Thiên hạ tận hóa vi hầu vương.
Nhữ đẳng khỉ tri mông đế lực,
Thì lai bất đắc khoa thân cường.
Quan trung ký lưu tiêu thừa tướng,
Mạc hạ phục dụng trương tử phòng.
Trương công nhất sinh giang hải khách,
Thân trường cửu xích tu mi thương.
Trưng khởi thích ngộ phong vân hội,
Phù điên thỉ tri trù sách lương.
Thanh bào bạch mã cánh hà hữu,
Hậu hán kim chu hỷ tái xương.
Thốn địa xích thiên giai nhập cống,
Kỳ tường dị thụy tranh lai tống.
Bất tri hà quốc trí bạch hoàn,
Phục đạo chư sơn đắc ngân úng.
Ẩn sĩ hưu ca tử chi khúc,
Từ nhân giải soạn hà thanh tụng.
Điền gia vọng vọng tích vũ can,
Bố cốc xứ xứ thôi xuân chủng.
Kỳ thượng kiện nhi quy mạc lãn,
Thành nam tư phụ sầu đa mộng.
An đắc tráng sĩ vãn thiên hà,
Tịnh tẩy giáp binh trường bất dụng.
~Đỗ-Phủ~

Dịch:

Rửa sạch binh khí

Thâu Sơn-Đông, tướng phục hưng,
Nhận thư thắng trận không ngừng ngày đêm.
Thuyền nan, sông rộng qua bên,
Hồ nguy, tre chẻ tiến lên dễ dàng.
Một ngày thành Nghiệp ắt hàng,
Tướng, công phương bắc đảm đang một mình.
Ngựa hay, người cưỡi trong kinh,
Bồ-Đào, Hồi-Ngột thỏa tình thịt ngon.
Uy vua, Hải-Đại mãi còn,
Nhớ xưa vua vượt núi non Không-Đồng.
Sáo "Quan san nguyệt" ba Đông,
Quân đi, các nước, cỏ đồng nằm yên.
Thành-Vương công lớn lại quên,
Mưu sâu, tướng Quách, nghe tên mấy người?
Tư-Đồ gương sáng để đời,
Thượng thư khí tiết như trời Thu cao.
Hai ba hào-kiệt dự vào,
Đất trời, chỉnh đốn, công lao một thời.
Về đông, cá vược thỏa rồi,
Bay nam, chim có tổ nơi an toàn.
Quan chầu, áo mũ xênh xang,
Cung vua bao bọc bởi toàn khói, hoa.
Chờ, xe hạc phượng canh tà,
Thăm cha sức khỏe canh gà sớm mai.
Dựa hơi rồng phượng, chống, ai?
Khắp trong thiên hạ thành vai vương hầu.
Uy vua, người há biết đâu,
Gặp thời, chớ có bắt đầu kể công.
Tiêu-Hà thừa tướng Quan-Trung,
Người tài dưới trướng, lại dùng Trương-Lương.
Cả đời, khách biển họ Trương,
Thân cao chín thước, mày thường bạc phơ.
Gió mây gặp hội bây giờ,
Ngả nghiêng, giúp nước có cơ yên lành.
Không còn ngựa trắng áo xanh,
Hán xưa, Chu cũng sẽ thành thịnh thôi.
Thước trời, tấc đất, cống rồi,
Điềm lành, việc lạ, khắp nơi dâng về.
Biếu vòng ngọc trắng quý ghê,
Núi non, chum bạc hiến về lập công.
"Tử chi" thôi hát, hết mong,
Nhà văn ca tụng nước trong sông nhà.
Dân mừng mưa nắng thuận hòa,
Tiếng chim thúc giục người ta vụ mùa.
Sông Kỳ, trai chớ mải đùa,
Nam-Thành, thiếu phụ buồn vừa mộng ai.
Thiên-Hà, sao kéo, chàng trai?
Giáp binh rửa sạch, chẳng sài nữa đâu!...
~Anh-Nguyên~

[Anh Nguyên]

Hiền hữu bất linh huyệt,
Thánh hữu bất noãn tịch.
Huống ngã cơ ngu nhân,
Yên năng thượng an trạch.
Thủy lai tư sơn trung,
Hưu giá hỷ địa tịch.
Nại hà bức vật lụy,
Nhất tuế tứ hành dịch.
Sung sung khứ tuyệt cảnh,
Liểu liểu cánh viễn thích.
Đình tham long đàm vân,
Hồi thủ hổ nham thạch.
Lâm kỳ biệt số từ,
Ác thủ lệ tái trích.
Giao tình vô cựu thâm,
Cùng lão đa thảm thích.
Bình sinh lãn chuyết ý,
Ngẫu trị thê độn tích.
Khứ trụ dữ nguyên vi.
Ngưỡng tàm lâm gian cách.
~Đỗ-Phủ~

Dịch:

Đi từ huyện Đồng-Cốc

Nhười Hiền, bếp khói lạnh tanh,
Lại xem bậc Thánh, chẳng manh áo nào.
Ta ngu, nghèo, đói, sánh sao,
Lại mong tìm được chỗ nào ấm êm.
Núi rừng, nghĩ đến trước tiên,
Ngưng tìm xe ngựa, vui miền lặng yên.
Vật đâu dám đổi, để nguyên,
Bốn mùa thay đổi nhau liền một năm.
Bồn chồn, bỏ cảnh đẹp chăng?
Long đong, lại phải dứt lòng đi thôi!
Long-Đàm, ngừng, ngắm mây trôi,
Hổ-Nham, ngoảnh lại, núi đồi xanh tươi.
Chia tay, từ biệt mọi người,
Nắm tay, lệ lại tuôn rơi từng hồi.
Giao tình cũng mới đây thôi,
Thân già, nghèo khổ, dễ khơi thảm sầu.
Cuộc đời, vụng tính từ lâu,
Cho nên đến ẩn chỗ sâu thẳm này.
Ra đi, lỗi hẹn rồi đây,
Ngửa trông rừng, thẹn với bầy chim kia!...
~Anh-Nguyên~

[Anh Nguyên]

Tuế vãn mộ hỹ đa bắc phong,
Tiêu tương động đình bạch tuyết trung.
Ngư phủ thiên hàn võng cổ đống,
Mạc dao xạ nhạn minh tang cung.
Khứ niên mễ quý khuyết quân thực,
Kim niên mễ tiện đại thương nông.
Cao mã phùng quan yêm tửu nhục,
Thử bối trữ trục mao tỳ không.
Sở nhân trọng ngư bất trọng điểu,
Nhữ hưu uổng sát nam phi hồng.
Huống văn xứ xứ chúc nam nữ,
Cát từ nhẫn ái hoàn tô dung.
Vãng nhật dụng tiền tróc tư chú,
Kim hứa diên tích hòa thanh đồng.
Khắc nê vi chi tối dị đắc,
Hảo ố bất hợp trường tương mông.
Vạn quốc thành đầu xuy họa giác,
Thử khúc ai oán hà thì chung.
~Đỗ-Phủ~

Dịch:

Chiều cuối năm

Năm tàn, gió bắc từng hồi,
Tiêu-Tương, cả Động-Đình, trời tuyết rơi,
Lạnh, nên lưới cứng lại rồi,
Cung dâu đừng bắn lên trời, nhạn kêu.
Năm qua, lính thiếu ăn nhiều,
Năm nay, lúa rẻ, tiêu điều nhà nông.
Quan cao, rượu thịt thừa dùng,
Bọn này, thợ dệt, còn không túp lều.
Sở ưa cá, ghét chim nhiều,
Chim hồng chớ hại, chúng đều về nam.
Bán con trai gái, khóc than,
Cắt thương yêu, thuế, lo toan cho tròn.
Đúc tiền thành vật, đâu còn,
Nay đem đồng, thiếc, vo tròn thành thoi.
Nặn bùn thì dễ thành thôi,
Tốt và xấu sẽ muôn đời lấn nhau.
Tù và khắp chốn, thương đau,
Bao giờ cái khúc thảm sầu này ngưng!...
~Anh-Nguyên~