BẤT ĐỒNG NGÔN-NGỮ-(phiếm luận).

[nguyentu]

BẤT ĐỒNG NGÔN-NGỮ
*Nguyễn-Tư

Trong một bài tùy bút bên Mỹ, ông Võ phiến than phiền rằng giá Thượng đế đã sinh con người trên trái đất này giống như loài chim, muông thú thì có lẽ nhân loại sẽ đỡ vất-vả đi nhiều về vấn đề ngôn ngữ để thông cảm nhau, mà khỏi phải hiểu lầm nhau đến độ đấm nhau u đầu sứt trán, hay ít ra khỏi phải ra dấu mỏi tay như người câm, và chính phủ khỏi phải mở trường dạy thêm tiếng bản xứ cho người di dân như trường AMES, hay ESL ở Úc này! Vì theo ông Phiến con chim “cu cườm” ở VN hay ở Mỹ, Úc, Nhật, châu Phi, Liên xô gì...nó gáy đều giống nhau cả,cũng "Cúc cù cu! Cúc cù cu!" lia-chia, vào những buổi trưa hè, khiến nhiều người xa quê nhớ nhà như ông Huy-Quân đã viết trên tờ báo CD...Thỉnh-thoảng ta cũng có nghe con chim tu-hú ở đây kêu, nhưng tiếng nó cụt ngủn và nhỏ, buồn hơn tiếng tu hú bên mình, nhất là vùng Trung kỳ, hình như cứ nghe chim tu hú kêu ran vào khoảng tháng 8 mùa Thu, thì biết là mùa cá chuồn sắp tới! Cá chuồn là con cá biết bay vì nó có cánh 2 bên, mà anh Tây kêu bằng "cá bay"(poisson volant), không hiểu anh Úc gọi là gì và không thấy bán ngoài chợ! Cá chuồn màu xanh đậm trên lưng, mắt tròn bự, và đặc biệt có cánh 2 bên, chính là 2 cái vây của nó, nếu banh ra thì không thua gì cánh chim! Cá chuồn đi từng đàn và phóng vô ghe nhiều đến mức có khi làm chìm ghe, ngư phủ phải liệng bớt!!Cá chuồn tươi, nấu với trái thơm vừa chín tới, vào đúng mùa tu hú kêu thì bảo đảm hết xẩy! Con tu-hú ở gần nhà tôi, không hiểu nó buồn chuyện gì mà suốt đêm nó kêu nghe thảm quá, ngủ không được! Tôi chợp mắt lúc nào là nghe nó kêu lúc ấy, chỉ vài tiếng thôi, trong đêm hiu-hắt, nghe chột dạ vô cùng, làm tôi nhớ tới bài thơ "Đêm trăng nghe quạ kêu"của ông Quách Tấn! Tiếng lại ngắn, tắt ngẹn, không vui như tiếng tu hú của mùa cá chuồn quê tôi rổn-rảng hơn nhiều! Nhưng dù gì đi nữa, nếu nghe thì biết là tiếng tu hú! Không giống như loài người, Tây nói Tây nghe, Mỹ nói Mỹ nghe, Mít nói Mít nghe, Mã nói thì Mã nghe...nên chả ai hiểu ai cả, đôi khi còn hiểu lầm gây những bất mãn cho nhau như ông Neil, Chủ bút tờ “Sun Times” bên Anh cách nay mấy ngày, hoặc ông Paul Keating Thủ Tướng nhà mình trước đây đã làm phiền lòng ông Mahathir Thủ Tướng nước Mã rất nhiều, chỉ vì ngộ nhận nhau do bất đồng ngôn ngữ! Tại sao mọi người không nói chung một thứ tiếng như con tu hú, con cu gáy, con ụt-ịt...cho nó khỏe! Ông Trời khéo trêu ngươi: muông thú kêu thì giống mà người “kêu” thì khác!

Người cùng xứ với nhau nói còn không hiểu cơ mà! Như câu chuyện có thực ở vùng kháng chiến năm 1945, toàn dân Liên khu 5 đều cạo đầu xuống đường giương cao ngọn cờ biểu tình ủng hộ CM, chỉ vì mấy anh xếp lớn nhận điện từ Trung ương ngoài Hà Nội vỏn-vẹn có 4 chữ: "Cấp tốc biểu tình!” nghĩa là hãy xuống đường khẩn trương cho kịp thời! Nào ngờ mấy anh này vốn là dân i-tờ-rít, đít còn dính lông bò y như tôi thủa bé hết 4 niên, mà lại ưa sính chữ nghĩa nên giải thích bức điện khẩn thành: "Cúp tóc biểu tình!", báo hại bà con trẻ già lớn bé, nam phụ lão ấu gì cũng đứng xếp hàng chờ cho ông phó cạo trong làng thẳng tay ủi tông-đơ, sặc-rằn tùm-lum để kịp biểu tình, nếu không sẽ bị khiển trách hay bị đi tù như chơi! CM mà ai dám chống cự lại lịnh trên khi mấy ông cán đeo gươm dài, súng ngắn tùm lum bên hông!? "Cấp tốc" mà thành ra "cúp tóc" thì thấy mụ nội rồi! Nhưng cũng không sao, năm mười ngày tóc sẽ mọc lại như thường, không có gì phiền hà cả, ngoài mấy bà, mấy cô muốn dưỡng một đầu tóc đôi khi cả một đời người!

Cách đây không lâu Ngài Thủ tướng Paul vốn ưa tuyên bố vung-vít nên đã bị vạ mồm trong vụ gọi Đốc-tưa Mahathir, Thủ tướng Mã Lai, không tham dự Đại hội APEC ở Seatle là một thằng cha "ngoan cố, cứng đầu", qua từ ngữ Anh văn thông thường là "Recalcitrant", báo hại báo chí Mã lại dịch ra là "kurang ajar", theo Mã ngữ là một từ ngữ cực kỳ hỗn xược và nhục mạ, có nghĩa : “cả ông bà ông vãi mày, bố tiên sư cha mày là giống vô học!” Úi giời, thế là chết Ngài Paul rồi! Người ta không đi phó hội thì thây kệ cha người ta mắc mớ gì tới ông mà ông lôi cả họ hàng nhà người ta ra mà chửi là vô học, khi người ta đậu Tiến sĩ ở nước ngoài và làm Thủ tướng một nước có số dân gấp cả chục lần xứ Căng-ku-ru cắc-ké này! Cũng tương tự như vậy, mới đây ông Mahathir lại nổi xùng khi ông Chủ bút tờ Sun Times bên Anh "xì" ra rằng nước Anh sắp có món thầu béo bở ở Mã để xây một cái đập thủy điện, nhưng chính phủ Mã đã được bọn đầu nậu đề nghị hối lộ, nên công trình phải dang dở, vì ông Mahathir bất mãn cho rằng báo chí Anh vu khống mạ lỵ ông tham nhũng! Do vậy ông bực bội và "ken-xồ" luôn hợp đồng, rồi đòi chỉ khi nào báo chí Anh ngỏ lời xin lỗi thì ông mới cho phép đấu thầu lại! Trong khi ông Chủ bút cải chính rằng báo ông chỉ nói Thủ tướng "được đề nghị ăn hối lộ", chứ không phải "đòi ăn hối lộ" thì lỗi phải cái khỉ khô gì mà xin!?

Chuyện cụ Paul nhà ta thì rắc-rối hơn nhiều vì đã xài những từ mà báo chí Mã dịch không tương ứng với nghĩa xúc phạm rất nặng nề hơn là tội ăn hối lộ của ông Neil! Bởi vậy, từ thằng dân đen đến Ngài Thủ tướng Mã lai, các Bộ trưởng, Quốc hội đồng loạt lên tiếng chỉ trích Ngài Paul, đòi ngưng chỉ tất cả mọi sinh hoạt Ngoại giao và Kinh tế giữa 2 nước! Nào là bỏ hợp đồng đóng tàu
cho HQ Mã, nào là không quảng cáo và chiếu phim Úc, nhưng “độc” nhất là Mã không cho dân họ du lịch ở đây mỗi năm đến 60 ngàn người, một lợi nhuận rất khổng lồ! Các du học sinh cũng rút về với 8 ngàn mỗi năm đem lại cho Úc một ngân khoảng phẻ re tới 120 triệu! Tổng cộng Úc có thể mất đi hàng trăm tỉ Đô-la từ các dịch vụ Mã lai chỉ vì một lời nói sơ hở bình thường, mà được diễn dịch theo Mã ngữ thì quá đổi xúc phạm...

Tất nhiên dân chúng Úc không muốn đất nước mình thiệt hại vô duyên như vậy, nên đòi ông Paul chịu khó xin lỗi cho xong việc! Ông Paul vốn tự ái lớn nên ban đầu chỉ gửi công hàm nói sương-sương rằng thì là mà...cho qua chuyện mà thôi, nào ngờ dân Mã làm dữ, mà dân Úc cũng áp lực quá, nên ông chơi cái trò công khai xin lỗi bằng "băng-đờ-rôn" to tổ bố treo dọc theo con lộ dẫn tới Phi trường quốc tế Sydney một cách rất tiếu lâm trong ngành ngoại giao rằng"To: Dr. Mahathir! Please accept my appologies!"(diễn Nôm : Gửi Ngài Tiến sĩ Mahathir! Xin ngài làm phước nhận lời xin lỗi của tui”) ngay trên đất nước của mình mà không phải bằng công hàm như thông lệ! Dụng ý của ông Paul là: treo biểu ngữ như vậy để cho người ngoại quốc thấy rõ (vì đường đi phi trường mà! Nhất là dân du lịch Mã rất hả dạ) lòng phục thiện công khai của Ngài Thủ tướng Úc! Hai là dân chúng Úc khỏi phải cằn-nhằn gì nữa, rõ ràng như thanh thiên bạch nhật mà!

Một cuộc xin lỗi vô tiền khoán hậu trong lịch sử ngoại giao giữa 2 nước lân bang vì vấn đề bất đồng ngôn ngữ! Như vậy kể ra Ngài Paul cũng biết điều: “tránh voi đâu xấu mặt nào”, làm đại một phát như vậy mà vào túi đôi ba trăm tỉ cho đất nước thì chuyện gì không làm! Ít ra được tiếng "phục thiện", lại có tiền, dù cũng hơi đụng chạm tới quốc thể một chút, khi công việc không cần phải làm rùm-beng như vậy, mà chỉ cần một cái công hàm là đủ, vưà lịch sự cho cả hai bên, vừa đúng cung cách ngoại giao!

Tại ông trời nhiêu khê, giá mà thủa khai thiên lập địa, đứa nào ổng cũng cho "cúc cù cu! cúc cù cu!" hay "tu-hú! tu hú!"...thì có phải giản tiện và vui-vẻ hơn nhiều!! Đã cho nó nói "recalcitrant" lại còn thêm "kurang ajar" làm chi cho nó rắc-rối mớ đời chớ!?

[Haverlin]

Cái này vui. Nhưng mà theo sinh vật học thì hình như không đúng. Giờ cho con cu gáy VN sang bên Mỹ nó hiểu con cu gáy bên Mỹ nó cúc cù cu nghĩa là gì mới lạ