Thị xã hẹp trong một tầm tiếng gọi
Em bên kia, ta ở bên này
Hai chân núi giấu hai điều hồi hộp
Tim phập phồng mỗi lúc mặt trời lên.
Đã bao lần ta đợi một hoàng hôn
Em soi tóc trên cầu Nậm Cản
Gió phóng túng từ Mường Lay thổi lại
Tóc em bay xõa sóng sông Đà.
Dòng Nậm Lay gợi nhớ một Nậm Na
Thuở thơ ấu ta cùng em đến lớp
Ngôi trường nhỏ bên một dòng suối nhỏ
Mường So ơi, thương nhớ suốt năm ròng.
Thế rồi thôi hun hút chia ly
Ta lạc bước giữa phấn son đường phố
Em ở lại một mình nơi phố núi
Vùi nhớ thương trong se sắt tay người.
Đến bây giờ gặp gỡ hóa xa xôi,
Em của ai? Em của ai? Đã khác...
Mây trắng trên tay, trời xanh trong mắt
Thôi, gửi về cổ tích tuổi mười lăm.
"Gửi về cổ tích" - mãi sẽ là dư âm! Có những dòng thơ được ví với con nước của dòng sông, khi đã chảy qua hồn người thì lớp phù sa còn nằm lại. Đến với bài thơ "Gửi về cổ tích", ắt hẳn mỗi bạn đọc đều dễ dàng nhận ra "lớp phù sa" nhà thơ để lại trong lòng người. Những câu từ gợi nhớ về hoài niệm, mà dư âm của nó còn vọng về mãi mãi...
Câu thơ mở đầu là lời giới thiệu về không gian, một không gian với cách nói giản dị thường bắt gặp ở vùng Tây Bắc, nơi có những con người thuần hậu, chất phác, yêu thiên nhiên, yêu con người:
"Thị xã hẹp trong một tầm tiếng gọi
Em bên kia, ta ở bên này
Hai chân núi giấu hai điều hồi hộp
Tim phập phồng mỗi lúc mặt trời lên".
Tâm tư của người thi sĩ , nỗi niềm của người đang yêu. Cái tương tư gợi nhớ đến nhà thơ thôn quê Nguyễn Bính thủa nào:
"Thôn Đoài ngồi nhớ thôn Đông
Một người chín nhớ mười mong một người".
Đi theo lời tâm tình ấy, ta bắt gặp những ngôn từ lạ, những so sánh, liên tưởng độc đáo của nhà thơ - chàng trai với trái tim, tình yêu ấm áp. Thứ tình cảm ban đầu đầy say mê, mãnh liệt:
"Đã bao lần ta đợi một hoàng hôn
Em soi tóc trên cầu Nậm Cản
Gió phóng túng từ Mường Lay thổi lại
Tóc em bay xõa sóng sông Đà".
Hình ảnh này ta chỉ có thể bắt gặp nơi những cô sơn nữ chân chất của núi rừng Tây Bắc chứ không thể tìm thấy ở những cô thôn nữ đồng bằng, và càng không thể thấy được ở những thiếu nữ nơi thị thành, chốn phồn hoa,, đô hội. Hình ảnh người lồng vào thiên nhiên, hòa quyện với cảnh vật, cảnh sắc càng làm tôn nét người bừng sáng. Làn tóc mây dài như dòng sông uốn khúc, những địa danh được nhà thơ khéo léo đưa vào mà vẫn không bị gò ép mà ngược lại càng khiến dòng thơ thêm uyển chuyển, ngôn ngữ thơ mềm mại, sống động đến lạ.
"Dòng Nậm Lay gợi nhớ một Nậm Na
Thuở thơ ấu ta cùng em đến lớp
Ngôi trường nhỏ bên một dòng suối nhỏ
Mường So ơi, thương nhớ suốt năm ròng".
Vẫn theo dòng tâm tư, nhà thơ ngược theo dòng chảy của miên viễn thời gian hoài tưởng về một thời cắp sách. Nơi đã chất chứa rất nhiều những kỷ niệm theo tháng ngày lưu dấu, nơi ấp ủ mối tình đầu. Song có một điều gì như là tiếc nuối, như là nhớ mong ẩn chứa sau ngôn từ nhẹ nhàng, dàn trải?
"Thế rồi thôi hun hút chia ly
Ta lạc bước giữa phấn son đường phố
Em ở lại một mình nơi phố núi
Vùi nhớ thương trong se sắt tay người".
Dòng thơ như rung lên, cung bậc của thay đổi thời gian. Có chút gì đắng chát len khe khẽ, người đọc dễ dàng đồng cảm với thi nhân, có những thăng trầm khi đã trải qua, nhìn lại, cố nhân xưa đã xa vời, thật gần mà xa quá, xa quá xa tầm tay... Ta dễ liên tưởng đến khổ thơ của TTKH đã viết trong một mùa thu buồn, dù ở hai thế hệ khác nhau cả về thời gian, không gian song giữa hai nhà thơ là sự đồng điệu tâm hồn:
"Tôi vẫn đi bên cạnh cuộc đời
Ái ân lạnh lẽo của chồng tôi,
Và từng thu chết, từng thu chết
Vẫn giấu trong tim bóng một người".
(Hai sắc hoa ti - gôn).
...Bài thơ kết thúc trong âm hưởng ấy, và khổ thơ cuối với những câu hỏi như vọng vào vách đá, rót ngược lại nơi trái tim những bão tố tưởng đã ngủ im trong một thời hoa mộng:
"Đến bây giờ gặp gỡ hóa xa xôi,
Em của ai? Em của ai? Đã khác...
Mây trắng trên tay, trời xanh trong mắt
Thôi, gửi về cổ tích tuổi mười năm".
Ai trong đời cũng có những nỗi nhớ thật chẳng dễ nguôi quên, cổ tích muôn đời vẫn chỉ là cổ tích, có những điều thật gần song cũng quá xa. Mây trắng, trời xanh tưởng như nắm bắt được song lại quá mơ hồ... Những dòng tâm tư để nhớ, để thương một thời đã cũ... Cảm ơn nhà thơ đã nói hộ cho những nỗi lòng đồng vọng.. Và những câu thơ ai đã đọc sẽ chẳng thể hoài quên, bởi ẩn chứa trong sâu thẳm ngôn từ là dư âm thời gian không quên lãng...
"Cái buổi ban đầu lưu luyến ấy
Ngàn năm hồ dễ mấy ai quên..."
(Thế Lữ).
08-09-2006
"Gửi về cổ tích" - mãi sẽ là dư âm!
Chế độ Linear
