Nhà chính trị đầu thời Lý. Ông giữ chức Chi hậu thời Lê Ngọa Triều (1005 – 1009) .Khi Ngoạ Triều chết, ông vận động các quan lại tôn Lý Công Uẩn lên ngôi .Nhà Lý thành lập, vua phong ông chức Nghĩa tín hầu và gả con gái là An Quốc cho ông .Khi ông mất, được truy tặng Thái Sư á vương
Danh tướng thời Lý Ông quê ở hương Băng Sơn (Hoằng Hoá – Thanh Hoá). Thời trẻ có sức khỏe hơn người .Có lần dân làng Đàm Xá tranh ruộng của làng Cổ Bi .Người Cổ Bi nhờ ông giúp .Ông bảo họ nấu cơm ăn xong, một mình xắn áo nhỏ cây đánh vung vào lũ trai làng Đàm Xá, khiến nhiều người bị thương. Dân Đàm Xá sợ quá , đành phải trả ruộng lại cho làng Cổ Bi. Sau đó, ông làm tướng cho Lý Thái Tổ, thăng đến chức Vũ vệ tướng quân. Năm 1028, Thái Tổ mất Ba hoàng tử Đông Chinh Vương, Dực Thánh Vương và Vũ Đức Vương đem quân về kinh tranh ngôi với anh cả. Ông cầm quân đánh tan quân phản loạn.Lý Phật Mã (Thái Tông) lên ngôi, phong ông tước hầu, chức Đô thượng tướng quân. Năm 1044, ông theo vua đi đánh Chămpa, lập công lớn .Khi về vua định phong tước cho ông nhưng ông không nhận, chỉ xin cầm cây đao to ném khoanh vùng, lấy ruộng ở quê mình để làm ăn. Truyền rằng, ông ném được 1 vùng đất rộng hơn 1000 mẫu, vua lấy hết ban cho. Rồi ông cáo quan về quê làm ruộng
Nhà chính trị có tài .Ông là con thứ 8 của vua Lý Thái Tông, tước Uy Minh hầu. Năm 1039, vua cử ông vào thu thuế ở châu Nghệ An, làm việc chăm chỉ, thanh liêm, thẳng thắn. Mấy năm liền nổi tiếng tài giỏi, ông rất được nhân dân địa phương yêu mến. Năm 1041, Lý Thái Tông quyết định cử ông ở lại coi giữ Nghệ An. Ông lập trại Ba Hoà, dựng kho lương thảo đủ để chu cấp cho quân sĩ đi đánh phương nam trong 3 năm. Nhờ đó việc chinh phạt Chămpa năm 1044 của vua Lý được thuận lợi .Khi chiến thắng trở về, vua Lý rất khen gợi ông và thăng lên tước Vương .Không những thế, ông lại là người có ý thức xây dựng kinh tế, tổ chức tốt việc khẩn hoang .Trong những năm ở Nghệ an, ông đã mở thêm được 5 châu, 22 trại, 56 sách .Tài năng về chính trị của ông vang tận Chămpa, vua Chămpa rất quý chuộng .Năm 1055 ở địa phương có giặc cướp,ông đem quân dẹp yên. Có người nói xấu ông trước vua, vu cho ông chuyên quyền .Thấy vua ngờ vực, ông liền xin từ chức, về lại kinh thành rồi mất
Nhà chính trị nổi tiếng thời Lý. Ông quê ở Cổ Pháp (Tiên Sơn – Hà Bắc) cùng họ với nhà vua, vào làm quan đời Lý Thánh Tông (1054 – 1072). Nhờ siêng năng, tài giỏi ông được thăng đến chức Thái sư. Năm 1072, Lý Nhân Tông lên ngôi, ông được của làm phụ chính .Bấy giờ có chuyện xích mích trong nội bộ gia đình vua mà ông thì nói trái ý nên bị truất làm Tả gián nghị đại phu, cho ra làm tri châu Nghệ An .Đến châu, ông chỉnh lại mọi việc, xây điện thờ Lý Thánh Tông, ngày đêm cúng tế rất nghiêm cẩn .Năm 1074, để đoàn kết nội bộ trước sự đe doạ của ngoại xâm, theo lời đề nghị của Lý Thường Kiệt, Thái hậu Linh Nhân cho gọi ông về trao chức Thái phó bình chương quân quốc trọng sự, cùng lo việc nước .Ông làm việc thẳng thắn, mỗi khi tâu bày bao giờ cũng nói rõ sự lợi, sự hại đối với nhân dân .Những người tài giỏi, trung thực đều được cất nhắc đúng chỗ .Mọi người đều khâm phục và quý mến ông. Quân Tống xâm lược nước ta, ông cùng Thái hậu lo giữ việc triều chính để Lý Thường Kiệt yên tâm hoàn thành sự nghiệp lớn .Làm việc được 7 năm thì ông mất Triều đình và nhân dân ai cũng thương tiếc
Người anh hùng kiệt xuất, chỉ huy cuộc kháng chiến chống Tống. Ông vốn họ Ngô, tên là Tuấn, tự là Thường Kiệt, người ở làng An Xá, huyện Quảng Đức (Cơ Xá – Gia Lâm – Hà Nội), con của Sùng Tiết Tướng Ngô An Ngữ. Về sau, ông theo gia đình sang ngụ ở phường Thái Hòa (Hà Nội). Ông mặt mũi sáng sủa, thông minh, nhanh nhẹn, chăm đọc sách và luyện tập võ nghệ. Thời Lý Thái Tông làm Hoàng môn chí hậu, thăng dần lên đến chức Đô tri Nội thị sảnh .Dưới thời Lý Thánh Tông, ông được phong Thái bảo, cầm “Tiết Việt” đi thanh tra các quan lại ở vùng Thanh, Nghệ. Năm 1069, Thánh Tông đi đánh Chămpa để yên mặt Nam .Ông được cử lên làm tướng tiên phong, lập công lớn được vua phong Phu quốc Thái uý, tước Khai quốc công và ban cho họ Lý. Nhà Tống ráo riết chuẩn bị xâm lược nước ta. Trong cuộc hội bàn của các đại thần, ông chủ trương : “Ngồi yên đợi giặc sao bằng đem quân đánh trước để chặn mũi nhọn của giặc”. Rồi ông đề nghị Linh Nhân Thái hậu cho gọi Lý Đạo Thành về, trao chức Thái phó cùng bàn việc giữ nước .Bên trong yên ấm, việc chuẩn bị kháng chiến được tiến hành nhanh chóng .Năm 1075, ông chia 2 đạo quân đánh lên nhà Tống. Đạo thứ nhất do Phó tướng Tông Đản chỉ huy, gồm quân của các vùng dân tộc do Thân Cảnh Phúc, Vi Thủ An, Hoàng Kim Mãn … dẫn đầu đánh thẳng lên thành Ung Châu (Nam Ninh – Trung Quốc) theo đường bộ. Đạo thứ hai do ông trực tiếp chỉ huy, theo đường biển đổ bộ vào châu Khâm, châu Liêm (Quảng Đông – Trung Quốc) .Vào đất Tống, ông ban lời “lộ bố” nói rõ lý do cuộc hành quân của mình là đập tan sự chuẩn bị xâm lược của nhà Tống và giúp dân Hoa Nam vượt qua cảnh khó khăn do nhà Tống gây ra. Ông cũng lệnh cho quân sĩ không được động đến dây tơ, sợi tóc của dân .Nhờ đó quân của ông đi đến đâu, quân Tống bị đánh tan đến đó. Nhân dân Hoa Nam gọi ông là “cha họ Lý”. Quân ta tiến về thành Ung Châu và sau 1 thời gian vây hãm đã hạ được thành .Thấy cuộc hành quân đã đạt kết quả mĩ man, ông hạ lệnh rút hết quân về , chuẩn bị chống giặc. Năm 1077, 30 vạn quân Tống do Quách Quỳ chỉ huy tràn sang nước ta. Ông cho lập phòng tuyến kiên cố ở sông Như Nguyệt (sông Cầu) để chặn giặc rồi cho thủy quân đánh bại giặc ở vùng biển Quảng Ninh .Quân bộ của Quách Quỳ đánh đến sông Như Nguyệt thì bị chặn đứng .Nhiều trận chiến đấu quyết liệt đã xảy ra .Giặc Tống không làm sao vượt được phòng tuyến Như Nguyệt đành đóng trại chờ viện binh .Thời cơ đến, ông tổ chức 1 trận quyết chiến vượt sông đánh vào doanh trại giặc. Hơn 1 nửa số giặc bị tiêu diệt .Tiếp đó ông cho người sang nghị hoà, mở đường thoát cho giặc. Quách Quỳ đồng ý và vội vã rút quân về. Quân ta bám sát giặc, chiếm lại các vùng đất đã mất .Chiến thắng vẻ vang chống quân xâm lược Tống càng làm cho uy tín của ông được tăng thêm. Vua Lý nhận ông làm em nuôi và cử ông trông coi châu Ái .Ngưòi đương thời nhận xét rằng : “Ông … trong thời sáng suốt, khoan hòa, ngoài thì nhân từ giản dị, làm việc thì siêng năng …Biết dân lấy no ấm làm đầu, nước lấy nghề nông làm gốc nên không để lỡ thời vụ. Tài giỏi mà không khoe khoang, nuôi dưỡng cả đến người già … dùng uy vũ để trừ bọn gian ác, đem minh chính để giải quyết ngục tung … giúp chính sự cho ba triều, dẹp yên loạn biên ải … công thật lớn lao”
Người phụ nữ nổi tiếng thời Lý .Bà họ Lê, quê ở Thổ Lỗi, huyện Siêu Loại (Thuận Thành – Hà Bắc). Năm 1062, Lý Thánh Tông đã 39 tuổi mà chưa có con trai, thường xa giá đi các nơi để cầu tự Ngày hội chùa Dâu (Khương Tự - Thuận Thành) vua về dự. Mọi người đổ xô ra đón vua, riêng bà điềm nhiên tiếp tục hái dâu, chỉ dừng lại 1 lúc dựa vào cây lan mà nhìn ra. Vua thấy vậy lấy làm lạ, cho gọi bà đến .Thấy bà xinh đẹp, nói năng dịu dàng và tỏ ra có trí tuệ, Lý Thánh Tông bèn cho đưa bà về cùng phong làm Ỷ Lan phu nhân. Năm 1066, bà sinh Thái tử Càn Đức và được tôn làm Nguyên Phi .Bấy giờ, nhà Tống xúi giục vua Chămpa đánh lên phía Nam nước ta, quấy rối vùng biên giới. Năm 1069, vua Lý cất quân đi đánh, giao quyền trị nước lại cho bà. Sau nhiều trận không thắng, vua Lý rút quân về, giữa đường nghe nhân dân kháo nhau rằng : “Nguyên phi giúp việc nội trị, lòng dân cảm hoá vui vẻ, trong cõi yên tĩnh, tôn sùng đạo Phật, mọi ngưòi đều tôn là Quan âm” .Thánh Tông than rằng : “Nguyên phi là đàn bà còn làm được như thế, ta là đàn ông thì được việc gì?” .Rồi hạ lệnh cho ba quân quay trở lại đánh bại Chămpa. Năm 1072, Thánh Tông mất, thái tử Càn Đức lên nối ngôi, tôn bà làm Thái phi, sau đó tôn làm Linh Nhân hoàng thái hậu .Bà buông rèm cùng con trị nước, cùng Lý Thường Kiệt tổ chức cuộc kháng chiến thắng lợi. Trong thời của bà, việc bảo vệ sức kéo cho nông nghiệp được đặc biệt coi trọng, nông nghiệp phát triển Phật học mở mang, nhiều phụ nữ nghèo được gả cho các chàng trai nghèo, đất nước yên bình vui vẻ
Một thủ lĩnh dân tộc miền núi có công với nước .Ông là người dân tộc Tày, con của Thân Thừa Quý, tù trưởng động Giáp ở Lạng Châu (nam Lạng Sơn). Năm 1029, vua Lý gả công chúa cho ông và phong ông tước châu mục châu Lạng thay cha. Trong những năm 1056 – 1060, bọn quan lại nhà Tống ở vùng biên giới thường xuyên quấy phá nước ta, dùng của cải dụ dỗ các tù trưởng Tày, Nùng nhằm chuẩn bị nội ứng cho cuộc xâm lược .Ông là 1 trong những người trung thành nhất với Đại Việt và nhà Lý, kiên quyết dùng lực lượng quân sự phá vỡ mọi âm mưu của giặc, bảo vệ vững chắc đất đai vùng biên giới
Tông Đản
Thủ lĩnh dân tộc miền núi, tham gia kháng chiến chống Tống. Ông là ngưòi dân tộc Tày, tù trưởng địa phương .Năm 1075, ông được cử làm phó tướng cho Lý Thường Kiệt chỉ huy toàn đạo bộ binh đánh lên thành Ung Châu, phá vỡ kế hoạch xâm lược của nhà Tống .Sau đó, ông lại được cử chỉ huy việc bảo vệ vùng biên giới, tạo điều kiện thuận lợi cho nhà Lý chuẩn bị chu đáo cho cuộc kháng chiến
Một thủ lĩnh dân tộc miền núi nổi tiếng, anh hùng của kháng chiến chống Tống. Ông là người dân tộc Tày, tù trưởng châu Quang Lang (Châu Ôn – Lạng Sơn) được vua Lý gả công chúa và phong chức trị châu, coi giữ châu ấy .Năm 1075, ông cùng các tù trưởng Vi Thủ An, Tổng Đản, Lưu Kế Tông, Hoàng Kim Mãn chỉ huy bộ binh đánh thẳng lên thành Ung Châu, sau đó góp phần cùng Lý Thường Kiệt tiêu diệt lực lượng chuẩn bị xâm lược của nhà Tống .Năm 1077, 30 vạn quân Tống tràn sang nước ta, ông cho quân rút vào rừng dùng chiến thuật du kích tiêu hao sinh lực địch và quấy rối vùng sau lưng của chúng. Nhân dân địa phương gọi ông là thần .Trong sự nghiệp đánh thắng quân xâm lược Tống thời Lý, ông đã góp 1 phần đáng kể
Thủ lĩnh người dân tộc nổi tiếng. Ông là ngưòi dân tộc Tày ở xã Lũng Định, huyện Thương Lang , Cao Bằng .Năm 1077, quân Tống sang xâm lược nước ta, đi đến đâu cướp bóc, đốt phá đến đó .Căm giận lũ giặc cướp nước, ông kêu gọi nhân dân địa phương tổ chức thành quân ngũ, đánh bại các cuộc hành quân của chúng .Nhờ đó, vùng Lũng Định được yên ổn
05-06-2009
Chế độ Linear
