Năm Nhâm Tuất, ( 1442 ) vua Lê thái Tông đi tuần du phương đông duyệt võ ở Chí Linh. Nguyễn Trãi lúc bấy giờ đã về chí sĩ tạo Côn Sơn bèn ra nghênh tiếp xa gía nhà vua. Lê Thái Tông đến viếng chùa Côn Sơn là nơi có ẩn am của Nguyền Trãi. Nhìn thấy tì thiếp của Nguyễn Trải là Nguyễn Thị Lộ có nhan sắc lộng lẫy, lại có biệt tài về văn chương , vua liền phong chức Lễ Nghi Học Sĩ ngày đêm hầu bên cạnh nhà vua Đến khi đông tuần , xa gía mới tới trại vải (Lệ Chi Viên) thuộc xã Đại Lợi Huyện Gia Định, nay là Gia Bình, thì nhà vua thình lình nhuốm bịnh , lên cơn sốt dữ vội. Thị Lộ hầu hạ thang thuốc suốt đêm. Đến sáng vua băng hà. Các quan hoảng hốt , vội vả bí mật phụng gía về Kinh, nửa đêm vào cung mới làm lễ phát tang. Tất cả triều thần đều buộc Thị lộ tội âm mưu giết vua , liền đem nàng ra xử tử , riêng phần Nguyễn Trãi, ông chỉ nói rằng " Nếu có tội thì chiếu pháp luật mà nghiêm trị".
Thảm trạng này xảy ra đúng lúc trong triều có nhiều võ quan theo phe Lê Sát, đem lòng đố kỵ oán ghét vì trước kia Nguyễn Trãi được vua vua Lê Thái Tổ (Lê Lợi) trọng dụng , nhân cơ hội này liền buộc Nguyễn Trãi vào tội chủ mưu thí vua. Sau đó quan Thừa Chỉ nhập Nội Hành Khiển đại thần Nguyễn Trãi bị giết và ba họ bị tru di.
Truyền thuyết cho rằng lúc lập vườn tại Côn Sơn lính hầu của Nguyễn Trãi đã phá một ổ rắn , giết hết rắn con, riêng rắn mẹ trốn thoát. Một đêm , Rắn mẹ bò lên trần phòng nơi Nguyễn Trãi đọc sách, nhỏ xuống một giọt máu, xuyên thấm qua 3 tờ giấy , ám chỉ là rắn sẽ trả thù qua tới 3 họ nhà Nguyễn. Về sau con rắn đó hoá thân là Nguyễn Thị Lộ đi bán chiếu gon nơi Tây Hồ để gặp Nguyễn Trãi , âm mưu phục thù , đòi món nợ máu ngày xưa .
Cái án oan này , mãi đến 22 năm sau , Vua Lê Thánh Tông xét lại, thấy có nhiều điều hàm hồ , oan ức cho một đại công thần khai quốc liền truyền ủy bỏ bản án truớc kia , truy phục chức cho Nguyễn Trãi tìm kiếm con cháu ông cho ra làm quan , lại cấp tư điền đẻ con cháu lo việc tế tự hàng năm. *
Sở dĩ vua Lê Thánh Tông Duyệt lại bản án vì vợ vua tên Nguyễn Thị Hằng (1500 - 1545) là cháu gái bốn đời của bà Châu Thị, vợ cả của Nguyễn Trãi, đã trốn thoát được bản án tru di tam tộc năm (1442) chạy vào Nam Hà ẩn náu và sinh sống. Bà Châu Thị đem theo nhiều con, trong đó có Nguyễn Công Duẫn . Duẫn sinh ra NguyễN Đức Trung . Trung sinh ra Nguyễn Văn Lãng. Lãng sinh ra Nguyễn Hoằng Dụ. Dụ sinh ra Nguyễn Hoằng Kim tức Nguyễn Kim (1500 - 1545) Kim sinh ra Nguyễn Hoàng (1515 - 1613) tức chúa tiên, vị chúa đầu tiên của nhà Nguyễn .
Như thế Nguyễn Kim là hậu duệ của Nguyễn Trãi. Hơn thế ông tổ xa xưa của cả Nguyễn Trãi Lẫn Nguyễn Kim là Nguyễn Bắc, khai quốc công thần đời nhà Đinh và nhà Lý từ thế kỷ 11. Ngoài ra , gia phả của Nguyễn Du, tác gỉa Kim Vân Kiều cũng ghi giòng họ ghi lên tới Nguyễn Bặc, gần đây hơn trong lịch sử cận đại, tiểu sử của Đại Thần Nguyễn Hữu Độ, Kinh luợc xứ Bắc Kỳ , cũng đuợc ghi là hậu duệ của Nguyễn Trải, căn cứ trên hai tài liệu : Chrétomathie Annamite (Quảng Tập Viem Văn) của Edmond Nordemenn, ấn hành tại Hà Nội năm 1898 trang 26 - 27 và bài Les Familles Illustres de L' Annam: S.e Nguyễn hữu Độ của L. Sogny, đăng trong Bulletin des Amis du Vieux Huế năm 1942 trang 169 - 204.
Còn sự kiện Nguyễn Du thuộc dòng họ Nguyễn Trãi thì các nhà Văn Học Sử Dương Bá Cung , Lê Thước , Bùi Văn Nguyên đã Căn cứ trên nhiều bản gia phả của họ Nguyễn ở miền Bắc và miền trung , xác nhận có nhiều sự trùng hợp mà nhà báo cô thần đã đúc kết và nêu lên trong báo tự do số 1056 ấn hành tại Sàigòn ngày 22 tháng November 1960 trang đầu " Công việc Tra cứu của cụ Lê Thước , cho biết Nguyễn Trãi Và Nguyễn Du cùng một dòng họ, và chung một ông tổ là Nguyễn Bạc mà vua Bảo Đại cũng nhận là ông tổ của mình, trong quyển Le Dragon d' Annam Editions Plon Paris 1980 trang 36- 37.
*Chú thích ,
* Cũng có gỉa thuyết, bà vợ thứ tư của Nguyễn Trãi là Phạm Thị Mận đang đi chợ nghe tin dữ, vội bồng con trai sang nước Bồn Man (Lào) về sau trở về duới thời vua Lê Thánh Tông. Người con trai tên Anh Vũ học giỏi đỗ đạt làm quan to, được vua cữ đi xứ Trung Quốc, lúc đi thuyền trên Động Đình Hồ thì bị một co thuồng luồng ví chận, muốn làm lật thuyền. Anh Vũ biết con thuồng luồng này là hiện thân của con rắn ngày xưa, bèn cầm dao nhảy xuống Hồ vật lộn với Rắn. Tuy giết được Rắn máu đỏ loang cả mặt Hồ nhưng Anh Vũ cũng biến đâu mất.
Sưu Tầm
|