Rừng Nauy- có phải chỉ là sex

[Quận Chúa Quỳnh Anh]

Bởi ở người đó có cả một đống hỗn độn và rối rắm những tâm tư bất thường, nội tâm quá phức tạp, càng cố muốn hiểu lại càng ko hiểu nổi.

Tôi cũng xen vào tí về điểm này , tôi không nói riêng nhân vật nào( ngay từ đầu nên miễn chấp cho , vì tôi rất ngại sẽ không đúng với tính cách thực sự của nhân vật đó ) , một điểm chung :

Có những người trong bản ngã có đến hai thế giới , một cái tôi sẽ bắt gặp bản thân nhị trùng của mình . Họ tự tranh đấu với một bản ngã khác của chính mình và sự kỳ lạ này tựa như một cuộc phân tranh giữa thiên thần và ác quỷ . Ai mang " bản thân nhị trùng " này là một sự bất hạnh , đi đến chinh phục nó hoàn toàn phải diệt được sự hiện hữu khác lạ trong một cái tôi của chính mình đó.

Nagasawa, hắn cũng có sự" méo mó " đó nhưng hắn biết cách dìm nó xuống, và ngoi lên trên nó để thích nghi với cuộc sống, nên hắn cứ tiếp tục tồn tại nhởn nhơ, đó là sự lí giải cho tính cách lạnh lùng, vô cảm, và coi thường tất thảy của hắn.

Tác giả tạo ra mỗi nhân vật với những chiếc mặt nạ của riêng người đó , người đọc từ từ sẽ lột bỏ từng mặt nạ của nhân vật đó đi . Rồi sẽ thấy được những mặt tối tăm nhất của chính bản ngã người đó . Tác giả cứ nhởn nhơ cho nhân vật nào cứ tàn nhẫn từ từ , lạnh lùng từ từ , vô cảm từ từ , đau khổ từ từ , tuyệt vọng từ từ.....vì thế mới khó hiểu về cái nội tâm bí hiểm đó . Chúng ta có thể đọc thấy bi kịch của nhân vật nhưng không lý giải được sự diễn biến đó , thế là không phải tự mỗi người đọc tự biện minh lấy ?Chính cái chiều sâu của những thế giới nội tâm mới là cốt lõi của điểm muốn nói đến . Tâm trạng thế nhân có những đột biến mà con người không thể kiểm soát được nó .

Và những người mang trong mình nỗi đau về tư tưởng nhưng ko tự thoát ra khỏi những ám ảnh đó thì họ tự đào thải mình ra khỏi cuộc sống bằng cách tự tử, hoặc sống một cách leo lét cách biệt với bên ngoài.

Nếu đã gọi đó là những bi kịch của thế giới nội tại thì cũng không có gì ngạc nhiên với thế giới đó cả. Nó vốn rất phức tạp và đầy mâu thuẫn ,những nỗi oan nghiệt nào cũng có thể vẽ ra đầy những bể khổ trầm luân , chỉ có tự nhân vật tự vạch lấy con đường cho chính mình dù đó là con đường đi tới địa ngục . Bởi đôi khi nó từ hoàn cảnh sống sinh ra thế , cũng có đôi khi tự nhân vật bị cuốn vào những nhân sinh bi đát và tiêu cực vốn không thể thoát ra , cũng chỉ là muôn vàn hệ lụy của đời sống mà thôi .

Nội dung của câu chuyện xét đến điểm cuối cùng là sự " nghiền ngẫm " , của cảm giác về cuộc đời luôn chứa cả nỗi đau . Mỗi số phận như đều là định mệnh .

** Băng muội ơi ! Siêng viết nữa đi , tỷ chờ đọc .

[Tong Giang Nong Fu]

Mỗi số phận như đều là định mệnh .

Câu trên này hay quá.

Cái từ mà QCQA zùng "bản thân nhị trùng" tại hạ mạo muội cho là chưa sát lắm. Một người mà có hai cái TÔI có lẽ nên zùng từ "tâm thần fân lập" thì sẽ đúng hơn chăng?
Nhưng một người có cái TÔI mâu thuẫn, đan xen, và đôi khi chia rõ ràng làm 2 mặt Tốt - Xấu. Thiện - Ác... Thì lại không fải là tâm thần, hoang tưởng hay đại loại như vậy mà một zạng khác của tâm lý con người. Mà là zạng nào thì tại hạ k biết Chỉ biết zạng tâm lý này thường có ở nhưng người bất thường về jới tính. Còn zạng trên ( fân lập ) thì thường gặp ở những người bị sốc mạnh về tâm lý, nhất là tâm lý jai đoạn vị thành niên.
Cho nên cái anh Nagasawa này theo tại hạ không thuộc hai loại tâm lý trên mà là một zạng của bệnh "Yêu nhiều", bệnh này có thuốc trị và bên y học gọi bệnh jì thì tại hạ quên béng rồi

Keke, tại hạ bán cả bao lúa mới mua được quyển truyện " Rừng Nauy" này.
Chi mà mắc zữ thần vậy trời, thế mới biết là nông zân vất vả thật.
Quyển "Mẫu Thượng Ngàn" của Nguyễn Xuân Khánh hay vậy mà không thấy ai bình cho mở mang nông trí nhỉ.......

[Bạch Tiểu Băng]

Tớ cũng đồng ý, theo tớ nhận định thì trong truyện này chẳng có một ai có 2 nhân cách cả. Cũng chả có ai " tâm thần phân liệt cả", nếu hai người đọc kĩ truyện sẽ thấy. Nagasawa có một cái bản ngã như thế và duy nhất chỉ có cái bản ngã ấy thôi, lúc đầu hắn cũng tự khinh bỉ mình, tự thấy mình kinh tởm, nhưng để tiết tục hòa nhập với cuộc sống hắn đã làm quen với cái tôi vốn có dù đáng kinh bỉ ấy. Còn Naoko và Reiko......ko làm quen được với cái tôi " méo mó" của mình nên ko thể tồn tại như những người bình thường trong xã hội này được.
Tớ xin lỗi, phải gác lại những nhân vật khác thôi, tớ đang ko có tâm trí để nghĩ đến văn chương nữa.

[Quận Chúa Quỳnh Anh]

TGNF bản thân nhị trùng" tại hạ mạo muội cho là chưa sát lắm. Một người mà có hai cái TÔI có lẽ nên zùng từ "tâm thần fân lập" thì sẽ đúng hơn chăng?
Nhưng một người có cái TÔI mâu thuẫn, đan xen, và đôi khi chia rõ ràng làm 2 mặt Tốt - Xấu. Thiện - Ác...

BTB Nagasawa có một cái bản ngã như thế và duy nhất chỉ có cái bản ngã ấy thôi, lúc đầu hắn cũng tự khinh bỉ mình, tự thấy mình kinh tởm, nhưng để tiết tục hòa nhập với cuộc sống hắn đã làm quen với cái tôi vốn có dù đáng kinh bỉ ấy

Nông Fu huynh , đụng tới tâm thần là dạng bịnh rồi , là trạng thái bị suy nhược từ nhẹ cho tới nặng về mặt tinh thần . Nó như một sự rối loạn về tâm sinh lý , do bịnh , do hiểu sai lệch dẫn đến ảnh hưởng , rơi vào tình huống sụp đổ nặng nề ..... trị được hay không thì tùy bịnh tới mức độ nào . Thế theo huynh nhân vật nào bị thế ? Mà nói rõ về nó tí cho muội biết với .

Băng muội , tỷ không nói tới nhân vật nào , tỷ nói tới một cái điểm mà người khác vướng phải mà tự chính người đó cũng không biết , còn nếu như muội có ý nghĩ như thế về nhân vật Nagasawa thì " gần như " đã đi tới một bản ngã nhị trùng rồi , vì cái tôi đó biết rất rõ tên nhị trùng song sinh với mình . Bản thân nhị trùng cứ luôn quẩn quanh trong cảm giác có một người khác hiện hữu và điều khiển , xúi giục , là một dạng suy nghĩ ngược chiều chạm nhau . Nếu muốn vượt qua khỏi cái bản ngã thứ hai đó cần một sự đạo đức mới có thể tránh xa cái bản thân nhị phân kia . Giống như một nhân vật nào đó , luôn biết khi mình làm điều đó là sai là quấy khi gây thương tổn cho người khác , tự khinh khi chính mình nhưng luôn có một tiếng nói khác ở bên trong cái tôi luôn cãi trắng án cho những hành động đó và dễ hiểu vì sao thấy họ cứ nhởn nhơ như thế mãi , cứ làm sai mãi mà không bao giờ biết hối hận là gì , thậm chí đã làm quen rồi ( lời BTB ) . Nếu có dằn co giữa hai thế giới đó thì chỉ có một trong cái tôi kia phải tiêu diệt cho được cái đứa song sinh nọ mới thoát ra được , mới lấy lại được quân bình cái tôi độc nhất . Dạng này có phải là bịnh không thì tôi không biết , nhưng tôi lại nghĩ không phải . Đó chỉ là cá tính của một cái tôi đấu tranh với cái tôi của chính mình , cái tôi đã được kẻ nhị trùng kia mời gọi . Nửa kia khám phá ra sự bất ổn , nửa kia lại đi gây ra sự bất ổn ...đại loại thế .

[LSB-Kiếm]

Tại hạ cũng nghe ngóng một hồi rồi thấy rằng chúng ta đang dần đi lạc khỏi vấn đề mà ban đầu người lập ra topic khơi dẫn.
Về "rừng Na-uy" tại hạ cũng có may mắn được đọc qua,vì chỉ là đọc qua(chưa có đủ thời gian đọc lại lần thứ 2)nên lời bàn ở đây cũng chỉ là mạnh miệng lạm bàn.Có gì sai sót xin các vị bỏ quá cho.
1.Tại hạ thực không đồng tình với ý kiến cho rằng "Rừng Na-uy" là một "dâm thư".
Ở tác phẩm này,sự sa đà vào những chi tiết về tình dục không phải mang ý nghĩa "sex" thuần túy.Sự sa đà đó là cần thiết để bộc lộ rõ hơn ý đồ của tác giả khi viết truyện,và truyện hấp dẫn vì có nó không phải ở khía cạnh "gợi dục".Trước hết chúng ta cần phải nhắc lại với nhau rằng :"tình dục là một khía cạnh hết sức nhân văn và bình thường nhất của loài người".Ngoài ý nghĩa về duy trì nòi giống thì đó là trạng thái hòa hợp toàn diện giữa những người yêu nhau.Chúng ta không thể giống các cụ nhà mình mà cho rằng ,cái điều ấy là ghê gớm ,là con quỉ xấu xa.Những điều ấy hẳn nhiều bạn đồng tình với tôi.
2.Thời điểm xảy ra câu chuyện là những năm cuối 60 đầu 70 của thế kỉ 20.Xin nhắc lại một chút về lịch sử văn hóa của Nhật Bản.Trước khi xảy ra cuộc cách mạng công nghiệp thần kì,chính xác hơn là trước khi NB thất trận trong Thế chiến thứ 2,vai trò của phụ nữ Nhật Bản trong tình dục chỉ mang ý nghĩa phục tùng và nghĩa vụ.Sự hà khắc trong kỉ luật dưới thời Thiên Hoàng bó buộc phụ nữ trong khuôn khổ của thứ đồ chơi đơn thuần mà người đàn ông có uy quyền tối thượng.Mặt khác Geisha là một nghề được tôn trọng như một nghề bình thường, nhằm mục đích giải trí cho những chiến binh thề tận tụy với lí tưởng của Thiên Hoàng.Xuất phát từ những tư tưởng truyền thống ấy,xã hội NB đã bình thường hóa văn hóa tình dục.Coi nó như một phần không thể thiếu trong đời sống thường nhật.
Sau Thế chiến 2 tinh thần Samurai NB chết trong sự tàn lụi của một đế quốc chiến bại.Tử vì đạo là cách những võ sĩ Samurai lựa chọn để khỏi phải sống "nhục nhã" vì mất lí tưởng phục vụ.Đại đa số những người còn lại hoặc là được giải phóng khỏi ách tư tưởng cổ hủ truyền thống hoặc là mặc kệ thời cuộc nổi trôi.
Thế hệ thanh niên những năm 60-70 (lứa tuổi của những nhân vật trong truyện)sinh ra sau chiến tranh và hưởng cuộc sống đầy đủ của một người dân của đất nước có nền công nghiệp phát triển.Tư tưởng được giải phóng và cuộc sống quá đầy đủ là nguyên nhân chủ yếu để đại bộ phận thanh niên NB rơi vào trạng thái mất cân bằng giữa những giá trị xã hội mà cha anh họ từng mang.Trạng thái hoang mang là sản phẩm chung của xã hội giao thời đó.
Thứ nữa,khi đó các nước phương Tây vừa xảy ra cuộc cách mạng giải phóng tình dục.làn sóng mạnh mẽ ấy tràn qua và để lại một thế hệ thanh niên NB cuồng loạn trong những ý thức xã hội chồng chéo.Điều đó lí giải tại sao trong truyện những cuộc mây mưa diễn ra dễ dàng, chớp nhoáng và cường độ liên tục như vậy.Tác giả đã chỉ là người mô tả chân thực xã hội chứ không hề cường điệu cuộc sống hầu đạt được mục đích của mình.
Những nhân vật như Kagasawa không phải chỉ có một nv này chỉ mang tính điển hình.
Một điểm nữa trong quan niệm tình dục của tác giả (theo thiển nghĩ của người viết)là rất mới so với thời đại.Đó là khía cạnh nhân văn của tình dục.Ở những cuộc tình tác giả miêu tả đã luôn có sự cố gắng để đạt tới sự hòa hợp tình dục giữa phụ nữ và nam giới(xưa nay nam giới luôn được coi như trung tâm của hoạt động này còn cảm xúc của phụ nữ thì chưa bao giờ được chú ý đầy đủ).Chi tiết cuối truyện khi Toru cùng Reiko,tôi nghĩ nếu không có tấm lòng tha thiết yêu con người thì người ta không thể nghĩ ra được.Ở đây tình dục không đơn giản chỉ là tình dục nó còn mang ý nghĩa mở đường để một người "méo mó" như Reiko tìm về cuộc sống bình thường.Sự khai tử của một trang cuộc sống cũ được bắt đầu như thế thiết nghĩ là cần thiết.
Về những chi tiết đôi khi hơi chi li của tác giả khi miêu tả những ân ái,không hề dâm loạn.Đó là những xúc cảm cần thiết để tạo nên mật ngọt.
Xin "ngoài luồng" bàn về những người "méo mó" trong truyện.Đó không phải là trạng thái thần kinh phân liệt hay tâm thần.Một nền văn hóa đưa được tất cả những sự hưởng thụ bình thường lên tầm nghệ thuật thì sự nhạy cảm dường như là một "tính cách" của từng người dân.Sự thừa thãi về vật chất cùng hàng loạt những ảnh hưởng của văn hóa Âu-Mĩ là một cú sốc quá mạnh về tinh thần cho những tính cách NB thuần tuý.Và những trạm "trung chuyển"mà Naoko và Reiko từng lưu trú là cần thiết để họ hoặc là làm quen với xh mới hoặc tránh xa nó mà không vấp phải những vướng mắc đáng tiếc.

[Quận Chúa Quỳnh Anh]

Lâu quá mới thấy LTQ post bài .

1.Tại hạ thực không đồng tình với ý kiến cho rằng "Rừng Na-uy" là một "dâm thư".

Chưa một ai . Đúng vậy chưa có một ai vào đây nêu lên ý kiến khẳng định rằng " Rừng Nauy " là một dâm thư , ngay cả chủ nhân của topic . Bởi vì khi cô ấy đặt tiêu đề " Rừng Nauy _ có phải chỉ là sex " , đọc lên cũng hiểu cô ta đang muốn đi tìm những ý kiến về vấn đề này . Rừng Nauy nổi tiếng thì dĩ nhiên bất cứ ai cũng dễ dàng hiểu , nó hay không phải từ tính chất dâm thư rồi. Loại dâm thư có hai trường phái , một loại " hết nói nổi " chỉ đáng giá ba xu và được bày bán ở lề đường . Còn một loại giống như sách gối đầu giường ( chỉ dẫn chuyện phòng the ) được nằm trong tiệm sách ( với lượng độc giả riêng , bởi vì không phải ai cũng thích đọc .) Nó vẫn khác rất xa với những truyện được đánh giá hay và được dịch thành nhiều thứ tiếng thì so sánh sao đặng .

:"tình dục là một khía cạnh hết sức nhân văn và bình thường nhất của loài người".Ngoài ý nghĩa về duy trì nòi giống thì đó là trạng thái hòa hợp toàn diện giữa những người yêu nhau.Chúng ta không thể giống các cụ nhà mình mà cho rằng ,cái điều ấy là ghê gớm ,là con quỉ xấu xa.Những điều ấy hẳn nhiều bạn đồng tình với tôi.

Vâng , vâng . Chỉ có loại bế tắc tình dục mới lên án mà thôi . Chúng ta khác với các cụ ngày xưa vì chúng ta nhìn và đánh giá theo nhãn quan và quan điểm của người sống trong thời đại mới . Ngay cả các cụ cũng không bao giờ cho đó là điều xấu xa chỉ là những vấn đề riêng tư tế nhị đó, không được lộ liễu phát biểu tự do và công khai nêu quan điểm một cách không e dè . Chỉ là khác nhau quan điểm xưa và nay thôi , chứ đừng có bảo rằng các cụ đánh giá nó là con quỷ ghê gớm ? . Các cụ yêu bạo hơn giới trẻ bây giờ nhiều , thử hỏi người thời đại này có ai năm thê bảy thiếp , con đàn cháu đống như các cụ ngày xưa đâu

Xin "ngoài luồng" bàn về những người "méo mó" trong truyện.Đó không phải là trạng thái thần kinh phân liệt hay tâm thần.

Phân liệt hay tâm thần hoàn toàn sai rồi ( đồng ý với Q.). Những nhân vật này không phải mắc bịnh . Tôi cũng có nói tới một điểm về dạng " cái TÔI " cũng với tính cách " chung chung " ngay cả nhân vật Kagasawa có dính tới chút nào không cũng chỉ là suy đoán riêng , không khẳng định tuyệt đối bao giờ . Cái TÔI nhị trùng nó có những điểm như sau , tôi mượn tạm một câu trong bài dịch của Đ.T.Đ :

Con người ở bên trong không phải chỉ có một mình . Cái Tôi- đã- là nói với cái Tôi - đang- là . Cái Tôi-có -thể- là nói với cái Tôi-sẽ - muốn- là . Là một nhân vị , một người nào đó tự ban cho mình cái khả tính hiện hữu như những cái bóng thân thiết chồng chất lên nhau . Có nghĩa là tự lôi mình ra khỏi bản ngã để vượt qua bản ngã

Dạng này không hề là bịnh lý . Chúng ta có thể gặp được những nhân vật dạng này trong nhiều sách truyện mà chúng ta có dịp đọc qua , không có gì lạ cả .Có khi tác giả dùng như là một sản phẩm với dạng hư cấu cho nhân vật nào và qua hình ảnh đó để nói lên một niềm ham muốn được tái sinh .

Những nhân vật như Kagasawa không phải chỉ có một nv này chỉ mang tính điển hình.
Một điểm nữa trong quan niệm tình dục của tác giả (theo thiển nghĩ của người viết)là rất mới so với thời đại.Đó là khía cạnh nhân văn của tình dục.Ở những cuộc tình tác giả miêu tả đã luôn có sự cố gắng để đạt tới sự hòa hợp tình dục giữa phụ nữ và nam giới(xưa nay nam giới luôn được coi như trung tâm của hoạt động này còn cảm xúc của phụ nữ thì chưa bao giờ được chú ý đầy đủ).

Tính chất " gợi dục " trong tác phẩm không phải là điểm cốt lõi để tác giả gởi gấm nội dung , thông điệp muốn truyền đạt . Tham , ái , dục ....luôn xoay quanh và đi bên cạnh mỗi người trong kiếp sống , biểu đạt nó cũng với nhiều khía cạnh khác nhau . Khi tính dục đã có những bước đột phá trên nhiều lãnh vực và làm thay đổi một số quan điểm cổ hủ ,vì những đánh giá lỗi thời sẽ bỏ quên đi tính cách nghệ thuật của riêng nó. Có những nhân vật trong tác phẩm trong vai trò sex , có nhiều tình huống khác nhau ra sao ? Cũng tùy theo sự chiêu cảm , óc tưởng tượng và nhận định của từng độc giả . Sex ở đây chỉ là đi bên cạnh những con người trong một hoàn cảnh , một sự việc nào đó ... có liên quan tới mà thôi . Họ sẽ đối diện , trốn tránh hay khắc phục với nghịch cảnh của họ ra sao chứ không phải là sex .Từ những biến chuyển tư tưởng đối nghịch không ngừng ,bi kịch nội giới của quá khứ và cả hiện tại để dám nhìn thẳng vào mọi ánh sáng cũng như bóng tối hay là không . Cuộc sống là một sự cảm nghiệm không ngừng , tôi xin trích dẫn một diễn ngôn bất hủ " Người là thước đo mọi sự " .

Đồng ý với LTQ , ai mà đánh giá " Rừng Nauy " là loại dâm thư thì quả thật người đó có ý tưởng " méo méo " mất rồi .

[dunggttn]

Nguyên văn gởi bởi Bạch Tiểu Băng

Tôi đọc rừng Nauy cách đây 4 tháng, và vô cùng ngạc nhiên vì là lần đầu tiên tôi đọc một tác phẩm nói quá nhiều đến sex như vậy

Đọc truyện mà không thực thì có gì hay.Nhục dục là một nghệ thuật mà rất nhiều nhà văn đã khai thác thành công.Thử hỏi cuộc đời không có dục vọng thì còn gì là đời........Tôi nghĩ sex chỉ là một công cụ để t/g đi sâu vào tâm lí nhân vật thôi.Tất nhiên bạn cảm thấy như vậy vì ta là người Việt Nam ,ta bị che lấp dưới những quan niệm của ông cha.
Sex không xấu,chỉ là ta nghĩ nó theo chiều hướng nào thôi.

[phenmientay]

Truyện này mình cũng đọc rồi. Đúng là nhiều sex thật. Và tâm lý các nhân vật cũng rất phức tạp. Khó hiểu....

[Bệnh Quan Sách]

Nguyên văn gởi bởi dunggttn

Đọc truyện mà không thực thì có gì hay.Nhục dục là một nghệ thuật mà rất nhiều nhà văn đã khai thác thành công.Thử hỏi cuộc đời không có dục vọng thì còn gì là đời........Tôi nghĩ sex chỉ là một công cụ để t/g đi sâu vào tâm lí nhân vật thôi.Tất nhiên bạn cảm thấy như vậy vì ta là người Việt Nam ,ta bị che lấp dưới những quan niệm của ông cha.
Sex không xấu,chỉ là ta nghĩ nó theo chiều hướng nào thôi.

Hồi sáng, khi mới tỉnh sau một giấc ngủ mệt nhọc, chả thấy cái chết mẹ gì ngoài "thằng em " tệ thật ! hắn ta dường như ko biết mệt, mắt nhắm mắt mở. kính ko mang nhìn cái gì cũng mờ mờ... ấy thế mà! cứ nhỏng lên làm cái gì ko biết. Hờ hờ, rất đời thường mà.
Chả nhớ ai nói câu này" Cuộc sống bắt đầu từ cái ấy " chắc chắn là có 1 người nào đó nổi tiếng nói mà... chắc chắn đấy.
Rừng Nauy em đọc rùi, cũng khá hay, tất nhiên đọc mấy đoạn có chút dính dáng đến sex thì ai mà ko cảm nhận đc chứ, nhưng để xem nào, đọc lướt qua thì chỉ thấy fang và fang rồi ve vuốt nhau, ấy thế mà đọc lại lần nữa đi, cũng như là một đoạn phim hay được xem lại, nhưng ở ngôi thứ nhất, thay vì là ngôi thứ 3 như ta đang đọc tác phẩm, hãy nói là bạn cảm nhận gì. Khó à nha! Văn Học mà hư cấu có sao, viết sexy đã khó, mà nâng tầm nó lên nghệ thuật càng khó. Cá nhân tớ chả thấy gì là quá đáng cả, tớ chỉ thấy ấn tượng về mấy cái chết mơ hồ thôi. Những diễn biến tâm lý của các nhân vật phản ảnh cả một thế hệ trẻ đã trôi qua của tác giả, hay chỉ là theo quan điểm của tác giả nhìn nhận. Tất nhiên tranh cãi thì cứ tranh cãi thôi, vì ai chẳng có quan điểm riêng.
Tóm lại: Với tớ, Sex trong "Rừng" rất hay... có cái gì đó hoang dại theo bản năng, sống, chiến đấu chỉ để sinh tồn, sinh tồn sao được nếu thiếu Sex, tác phẩm sẽ chẳng còn gì hay ho nếu thiếu Sex.