Dịch Hán thi

[Anh Nguyên]

Quần quất tiểu sinh ý,
Tuy đa diệc hề vi.
Tích tai kết thực tiểu,
Toan sáp như đường lê.
Phẫu chi tận đố trùng,
Thái chuyết sảng kỳ nghi.
Phân nhiên bất thích khẩu,
Khởi chỉ tồn kỳ bi.
Tiêu tiêu bán tử diệp,
Vị nhẫn biệt cố chi.
Huyền đông sương tuyết tích,
Huống nãi hồi phong xuy.
Thường văn bồng lai điện,
La liệt tiêu tương tư.
Thử vật tuế bất nhẫm,
Ngọc thực thất quang huy.
Khấu đạo thượng bằng lăng,
Đương quân giảm thiện thì.
Nhữ bệnh thị thiên ý,
Ngô sầu tội hữu ti.
Ức tích nam hải xứ,
Bôn đằng hiến lệ chi.
Bách mã tử sơn cốc,
Đáo kim kỳ cựu bi.
~Đỗ-Phủ~

Dịch:

Quất bị sâu

Quất cằn một đám không tươi,
Tuy nhiều cũng chẳng giúp người việc chi.
Tiếc thay! ăn chẳng ra gì,
Chát chua như thể trái lê bên đường.
Bổ ra, toàn bọ, đáng thương,
Hái dùng không được, chẳng vương vấn gì.
Dĩ nhiên ăn chẳng thích chi,
Chỉ còn cái vỏ xanh rì mà thôi.
Lá quăn, sắp chết đến nơi,
Hãy còn chịu đựng chưa rơi khỏi cành.
Mùa đông, sương tuyết đọng nhanh,
Huống chi gió lại quẩn quanh thổi về.
Bồng-Lai-Điện, vẫn thường nghe,
Tiêu, Tương, mang đến ê hề thiếu đâu.
Năm nào quất chín chẳng mau,
Cơm, vua ăn thấy bắt đầu mất ngon.
Do nay giặc cướp vẫn còn,
Nhà vua giảm bữa mâm son hàng ngày.
Chúng mày bệnh, ý trời đây,
Ta buồn, quy hết lỗi này cho quan.
Sứ Nam-Hải, nhớ rõ ràng,
Dâng vua, vội vã cho mang vải về.
Khe, trăm ngựa chết thảm thê,
Nay, bô lão vẫn buồn về chuyện xưa...
~Anh-Nguyên~

[Anh Nguyên]

Bát nguyệt thu cao phong nộ hào,
Quyển ngã ốc thượng tam trùng mao.
Mao phi độ giang sái giang sao,
Cao giả giải quyến trường lâm sao.
Hạ giả phiêu chuyển trầm đường ao,
Nam thôn quần đồng khi ngã lão vô lực.
Nhẫn năng đối diện vi đạo tặc,
Công nhiên bão mao nhập trúc khứ.
Thần tiều khẩu táo hô bất đắc,
Quy lai ỷ trượng tự thán tức.
Nga khoảnh phong định vân mặc sắc,
Thu thiên mạc mạc hướng hôn hắc.
Bố khâm đa niên lãnh tự thiết,
Kiều nhi ác ngọa đạp lý liệt.
Sàng đầu ốc lậu vô can xứ,
Vũ cước như ma vị đoạn tuyệt.
Tự kinh táng loạn thiểu thụy miên,
Trường dạ triêm khấp hà do triệt.
An đắc quảng hạ thiên vạn gian,
Đại tý thiên hạ hàn sĩ câu hoan nhan.
Phong vũ bất động an như sơn,
Ô hô!
Hà thì nhãn tiền đột ngột kiến thử ốc,
Ngô lư độc phá thụ đống tử diệc túc.
~Đỗ-Phủ~

Dịch:

Căn nhà tranh bị gió thu tàn phá

Trời thu, tháng tám, gió gào,
Mái tranh ba lớp, ào ào cuốn nhanh.
Qua sông, rải rác tan tành,
Mảng cao treo tít trên cành cây cao.
Thấp thì chìm xuống đáy ao,
Khinh già không sức, trẻ nào sợ chi.
Trước ta, như cướp khác gì,
Ngang nhiên ôm cỏ tranh đi vào rừng.
Kêu khô cả cổ, phải ngừng,
Trở về, tựa gậy ngó chừng, thở than.
Mây đen chốc lát lan tràn,
Thiết thu, trời đất mênh mang mịt mờ.
Mền như sắt lạnh bao giờ,
Con cưng đạp rách, thân trơ ra rồi.
Đầu giường, giột ướt khắp nơi,
Hạt mưa dầy đặc, dứt thời còn lâu.
Loạn ly, ngủ có được đâu,
Đêm dài, ướt hết, nằm cầu sáng mau.
Nhà, gian ngàn vạn, ước sao,
Che cho hàn sĩ lúc nào cũng vui.
Gió chẳng sợ, tựa núi đồi,
Ôi thôi!
Ước kia nếu thấy được rồi,
Nhà tan, chịu rét, chết thời cũng cam!...
~Anh-Nguyên~

[Anh Nguyên]

Lỗ trung thảo mộc bạch,
Thanh giả quan diêm yên.
Quan tác ký hữu trình,
Chử diêm yên tại xuyên.
Cấp tỉnh tuế hiệt hiệt,
Xuất xa nhật liên liên.
Tự công đẩu tam bách,
Chuyển chí giác lục thiên.
Quân tử thận chỉ túc,
Tiểu nhân khổ huyên điền.
Ngã hà lương thán ta,
Vật lý cố tự nhiên.
~Đỗ-Phủ~

Dịch:

Giếng muối

Mỏ, trông cây cỏ trắng phau,
Đang nung muối, khói bốc mầu xanh xanh.
Tiến trình, quan đã vạch thành,
Bên sông, khói muối bay quanh trên dòng.
Quanh năm, giếng múc long đong,
Suốt ngày xe đẩy từng dòng liên miên.
Ba trăm một đấu bán liền,
Chuyển đi, một thúng tính lên sáu nghìn.
Các thầy cẩn thận giữ gìn,
Còn dân thợ khổ, van xin đã nhiều.
Tôi không còn biết sao kêu,
Việc đời có lẽ là điều tự nhiên...
~Anh-Nguyên~

[Anh Nguyên]

Kiếm ngoại hốt truyền thu kế bắc,
Sơ văn thế lệ mãn y thường.
Khước khan thê tử sầu hà tại,
Mạn quyển thi thư hỷ dục cuồng.
Bạch nhật phóng ca tu túng tửu,
Thanh xuân tác bạn hảo hoàn hương.
Tức tòng ba giáp xuyên vu giáp,
Tiện há tương dương hướng lạc dương.
~Đỗ-Phủ~

Dịch:

Nghe quan quân thu Hà-Nam, Hà-Bắc

Cửa Kiếm vừa loan thu Kế-Bắc,
Thoáng nghe, ướt áo, lệ còn tuôn.
Vợ con, gặp lại, buồn chi nữa,
Cột vội sách, thơ, mừng muốn cuồng.
Ca hát suốt ngày và uống rượu,
Xuân xanh làm bạn để hồi hương.
Theo ngay Ba-Giáp, xuyên Vu-Giáp,
Thuận xuống Tương-Dương, về Lạc-Dương.
~Anh-Nguyên~

[Anh Nguyên]

Cửu vũ vu sơn ám,
Tân tình cẩm tú văn.
Bích tri hồ ngoại thảo,
Hồng kiến hải đông vân.
Cánh nhật oanh tương họa,
Ma thiên hạc sổ quần.
Dã hoa can tánh lạc,
Phong xứ cấp phân phân.
~Đỗ-Phủ~

Dịch:

Núi Vu ngày tạnh ráo

Núi Vu mời mịt mưa lâu,
Tạnh rồi lại đẹp như mầu gấm thêu!
Ngoài hồ, biết cỏ xanh đều,
Biển đông, thấy rõ mây nhiều, đỏ tươi.
Suốt ngày oanh hót thảnh thơi,
Vài đàn hạc trắng bay nơi cuối trời.
Hoa đồng khô héo rụng rơi,
Khắp nơi vun vút gió thời nổi lên...
~Anh-Nguyên~

[Anh Nguyên]

Thu nguyệt nhưng viên dạ,
Giang thôn độc lão thân.
Quyển liêm hoàn chiếu khách,
Ỷ trượng cánh tùy nhân.
Quang xạ tiềm cầu động,
Minh phiên túc điểu tần.
Mao trai y quất dữu,
Thanh thiết lộ hoa tân.
~Đỗ-Phủ~

Dịch:

Trăng đêm mười bẩy

Trăng thu nay vẫn thấy tròn,
Xóm thôn cô quạnh vẫn còn ta đây.
Cuốn rèm, lại chiếu khách này,
Gậy nương, trăng cứ theo ngay trên đường.
Rọi soi, rồng ẩn khẽ vươn,
Sáng trưng, chim ngủ trong sương giật mình.
Mái tranh, dựa quýt bưởi xinh,
Hạt sương trong vắt trên mình hoa tươi...
~Anh-Nguyên~

[Anh Nguyên]

Khứ thu phân giang mộ lạc thì,
Tý thương tẩu mã thùy gia nhi.
Đáo kim bất tri bạch cốt xứ,
Bộ khúc hữu khứ vô giai quy.
Toại châu thành trung hán tiết tại,
Toại châu thành ngoại ba nhân hy.
Chiến trường oan hồn mỗi dạ khốc,
Không linh dã dinh mãnh sĩ bi.
~Đỗ-Phủ~

Dịch:

Ra đi vào cuối Thu

Phân-Giang lá rụng thu qua,
Xốc thương, thúc ngựa đi ra chiến trường.
Nơi đâu xương trắng còn vương,
Người đi chẳng lại, sa trường vùi thây.
Toại-Châu thẻ "tiết" còn đây,
Người Ba đâu nữa, tìm đầy khó khăn.
Oan hồn, đêm khóc quanh năm,
Trong lều, chiến sĩ thường nằm sầu thương.
~Anh-Nguyên~

[Anh Nguyên]

Viễn tống tòng thử biệt,
Thanh sơn không phục tình.
Kỷ thời bôi trùng bả,
Tạc dạ nguyệt đồng hành.
Liệt quân âu ca tích,
Tam triều xuất nhập vinh.
Giang thôn độc quy xứ,
Tịch mịch dưỡng tàn sinh.
Đỗ-Phủ~

Dịch:

Tiễn ông Nghiêm

Từ đây, tiễn bác đi xa,
Núi xanh chan chứa tình ta bao ngày.
Bao lần nâng chén uống say,
Dưới trăng, tôi bác, đường này hôm qua!
Bác đi, dân tiếc, ngợi ca,
Ba triều, bác vẫn vào ra an bình.
Xóm sông, nay ở một mình,
Đời tàn, lặng lẽ, tâm tình dưỡng nuôi...
~Anh-Nguyên~

[Anh Nguyên]

Vương thất tỷ đa nan,
Cao quan giai vũ thần.
U yên thông sứ giả,
Nhạc mẫu dụng từ nhân.
Quốc đãi hiền lương cấp,
Quân đương bạt trạc tân.
Bội đao thành khí tượng,
Hành cái xuất phong trần.
Chiến phạt càn khôn phá,
Sang di phủ khố bần.
Chúng liêu nghi khiết bạch,
Vạn dịch đán bình quân.
Tiêu hán chiêm giai sĩ,
Nê đồ nhiệm thử thân.
Thu thiên chính dao lạc,
Hồi thủ đại giang tân.
~Đỗ-Phủ~

Dịch:

Tiễn Sứ quân họ Lộ ở Lăng-Châu

Nhà vua nhiều việc khó khăn,
Cho nên quan võ nắm phần chức cao.
U Yên thu chửa là bao,
Vùng châu quận đó trông vào quan văn.
Nước đang chờ bậc tài năng,
Bác nay xứng đáng được thăng chức rồi.
Đeo gươm thành khí phách thôi,
Lên xe, gió bụi tìm nơi đi vào.
Chiến tranh, đất nước tiêu hao,
Vết thương để lại: kho nào còn chi!
Làm quan, trong sạch tạc ghi,
Công bằng vạn sự, dẫu gì chẳng quên.
Như sao, giới sĩ nhìn lên,
Thân này vốn đã quen trên bùn lầy.
Trời Thu khiến dạ buồn lây,
Quay đầu, sông rộng, còn đây bến bờ...
~Anh-Nguyên~