Ai Biết Bàng Tư_Triệu Niết ?

[sao_phu08]

Tại hạ nhân những ngày xuân rỗi rãnh không còn nhọc lòng lo chuyện đồng áng , vui chơi vài cuộc rượu , lại nhờ vậy nghe được một lão nông tiền bối kể chuyện Bàn Tư trong Xuân Thu Liệt Truyện ( ? ) thấy ý nghĩa vô cùng . Điều hay không dám tự tiện một mình đánh giá , xin mạo muội đem ra cho các vị hảo hán ở Lương Sơn cùng nghe . Xin xem như chút rãnh rỗi góp vui xuân !

Bàng Tư và Triệu Niết làm quan thị gián ( chuyên can gián vua ) trong triều nước Lỗ . Lỗ vương một hôm quá chén tiệc tùng mà gian dâm cùng cung nữ . Tỉnh giấc xấu hổ vô cùng lại sợ chuyện xấu đồn ra ngoài bèn muốn giết đi cung nữ ấy . Triệu Niết hay tin vội vàng tới can : " Mắc lỗi lớn không sửa sẽ để họa cho cái lỗi lớn hơn , chỉ có những vị hôn quân mới làm như vậy ! " . Lỗ vương xấu hổ vì bị Triệu Niết biết chuyện lại nghe lời can gián thẳng thừng liền động nộ quát : " Ngươi dám mắng ta là hôn quân ! há chẵng phải ngươi tự cho mình là hiền thần ? Nếu cho ta là hôn quân thì ta sẽ dùng cách của hôn quân mà đối xữ với hiền thần như ngươi vậy ! . Nói rồi liền cho tống giam Niết vào đại lao mai chém . Bàng Tư nghe chuyện liền chạy vào khóc lóc thảm thiết , Vua hỏi tại sao , Tư nói : " mẹ hạ thần vì nóng giận quá độ lỡ tay đã thương một con ở , lại muốn giấu mọi người mà đuổi đi . Vợ của thần biết được bèn giấu con ở lại mà lo thuốc men lại dùng như thân tín . Mẹ thần hay tin bèn hết lời la mắng . Đến tai thần nghe đôi bên thị phi mà không dám can dự . Chỉ trích mẹ thần thì đại tội bất hiếu . Theo mẹ mà mắng mỏ vợ thì thần là lọai bất nghĩa bất trí không phân trắng đen . Thần biết làm sao đây ? " . Nói rồi Tư òa khóc ra chiều thảm thiết lắm . Lỗ vương nghe xong không khỏi bất bình : " Sao lại vô lý như vậy ? Thân làm mẹ không biết làm gương cho con , mắc lổi chẵng những không sửa mà còn cố chấp . Con dâu thay mẹ bù đắp lỗi lầm sao không cảm tạ mà còn mắng mỏ . Ngươi mau đưa mẹ vào đây ta sẽ thay ngươi mà phân trần ! " . Bàng Tư lúc này mới thôi khóc mà rằng : " Bệ hạ long lượng hải hà giúp ngu thần , ai sẽ giúp Niết đây ? Chẵng phải Niết đang giúp bệ hạ bù đắp lỗi lầm đó sao ? Xin bệ hạ long dung độ lượng mà nghĩ lại " . Lỗ vương nghe xong không khỏi toát mồ hôi vội tịnh tâm lại . Hôm sau thả Niết lại phong cung nữ nọ làm phi .

Cùng một chuyện lầm lỗi nhưng khuyên hai cách khác nhau lại ra hai tác dụng khác nhau . Triệu Niết tính thẳng thắn nói lời thật lòng liền bị phản tác dụng chút nữa đã mất mạng . Bàng Tư dùng lời nhẹ nhàng chỉ rõ lỗi lầm lại giúp vua tỉnh ngộ không lún sâu vào lỗi . Mới hay biết dùng lời tử tế lợi đến dường nào . Như trong một cách giáo dục , nếu cứng nhắc thẳng tay quá là khiến phản tác dụng . Đứa trẻ chỉ vì càng ngày càng sợ roi đòn mà học , làm sao không khỏi oán hận . Giáo Đa Thành Oán là vậy chăng ? . Lại nói nếu biết kết hợp " trừng phạt " và " khoan dung " vạch cho đứa trẻ thấy rõ điều lợi của học vấn và khuyến khích nó không phải tốt hơn sao ?

Lại nói ngày nay bằng hữu người thân của chúng ta đôi khi mắc lỗi hay làm điều sai trái , chúng ta không nên thẳng thắn quở trách . Hãy biết dùng thái độ mềm dẻo nhưng cương quyết mà vạch cho rõ lỗi lầm của họ như vậy không tốt hơn là " tạt thẳng một gáo nước lạnh " vào mặt họ sao ? ( nếu họ thực sự bất trị thì vẫn còn pháp luật thay ta làm chuyện đó ) . Chúng ta cũng đã nhận bao nhiêu " gáo nước lạnh " như vậy ?

Thường ngày khi ta mắc lỗi bị bạn bè hay cha mẹ mắng trách , tuy không dám nói ra nhưng sao lại không có chút uất ức ? Nên chăng cần bớt chút tự ái mà nghẫm lại để được như Lỗ Vương không bị càng lún càng sâu ? Xung quanh ta chắc hẳn có nhiều " Triệu Niết " mà ít " Bàng Tư " . Lại nghe dạy rằng : [I]" kẻ nào khen ta khi ta đúng là bạn ta . Kẻ nào chê ta khi ta sai là thầy ta ! " [/i] . Chúng ta vì nóng giận nhất thời đã mất bao nhiêu " người thầy " như vậy . Ngẫm nghĩ chắc cũng đã mất không ít .

Chúng ta vốn không phải là thánh nhân nên không thể lúc nào tâm cũng có thể bình lặng như mặt hồ thu được . Bây giờ có nhiều kẻ " chê ta " cũng chưa hẵn là " thày ta " ( có thể vì hiềm khích tư thù mà bới móc ) . Như vị Lỗ Vương nọ nếu không có Bàng Tư há chẵng phải đã chém đi Triệu Niết , giết cung nữ bịt miệng làm ra cái chuyện vô luân vô đạo đó sao ? Cũng có nghe nói : [I]" lỗi lầm không xấu , chỉ có tìm cách che dấu nó mới xấu mà thôi ! "[/i] . Những lúc mắc lỗi , chúng ta vì lo sợ cứ ngỡ rằng nó nghiêm trọng lắm . Thay vì tìm cách sửa chữa chúng ta lại dấu nhẹm đi . Sau này bị phát hiện không phải là càng nghiêm trọng muôn lần đó sao ? Cái quan trọng khi mắc lỗi không phải là nói ra hay chấp nhận , mà là ta có biết được mình lầm lỗi và sữa chữa hay không !

Nên chăng trong chuyện tự mình răn mình và đối nhân xử thế thường ngày chúng ta nên khôn khéo kết hợp vừa Niết vừa Tư để không mất đi hòa hảo các mối quan hệ . Nên chăng chúng ta bớt chút động nộ để đừng bỏ mất đi những " Triệu Niết " như vậy . Cũng có nghe ông bà ta dạy :
Chim Khôn Hót Tiếng Rảnh Rang
Người Khôn Nói Tiếng Dịu Dàng Dễ Nghe

Nên chăng ?

Câu chuyện hay nhưng trách tại hạ kiến thức hạn hẹp diễn giải rườm rà mong các hảo hán đừng chê cười !

Đa tạ đã bỏ chút thời gian đọc qua !