Trích dẫn:
|
Biết nhiều không có hại , đó là cái lợi muôn phần . Nhưng biết nhiều mà không hiểu hết là cái hại to lớn . Hiểu nhiều mà không dùng được thì đó là tai họa hại đời của tri thức .
|
Giới hạn nào để lấy làm thước đo, để đánh giá là "hiểu hết"? Mỗi người có mỗi nhân sinh quan, và từ đó để suy ra mỗi triết lý sống khác nhau. Có ba loại biết:
1) Cái biết thuộc phần nguyên thủy của tâm linh, tức là cái
thức, là ý thức nội tại, có từ bẩm sinh, thì ko thể truyền đạt, dạy bảo cho nhau được (khôn từ thuở lên ba, dại đến già vẫn dại. Người đời dạy và học lẫn nhau là dạy chữ, học nghề, chứ ko ai học khôn được.)
2) Cái biết mà truyền dạy và học hỏi được là cái biết của
học thức có được từ nhà trường, sách vở, nghề nghiệp.
3) Cái biết do kinh nghiệm, từng trải qua thời gian sống và làm, là cái biết của
kiến văn , tức là biết được do tận mắt thấy, nghe tận tai. Loại biết này còn gọi là
kiến thức hay
tri thức (xin phân biệt tri thức với trí thức). Vậy tri thức hay kiến thức là do kinh nghiệm bản thân, chứ ko thể truyền đạt được. (Đường có đi mới biết, việc có trải mới tường).
Bạn phu mến, tôi nhìn đời giống như quan niệm của triết lý nhà Phật rằng "Đời là bể khổ", nhưng Phật giáo ko nói vì sao mà đời khổ đến nỗi ví với câu "nước mắt chúng sinh nhiều hơn nước trong bốn bể"? Tôi là người chấp lý nên khi tôi đã chấp nhận một cái gì thì tôi phải tìm ra nguyên lý trước đã, chứ ko khi nào tôi chịu chấp nhận một cách hời hợt theo tập quán thành kiến mà ko suy lý. Tôi cho rằng, cảnh khổ não trầm luân muôn kiếp của loài người là do nguyên nhân nội tại, nghĩa là do chính con người làm khổ cho nhau, chứ ko phải do từ đâu cả. Và đó cũng là nguyên lý tự nhiên chung của vũ trụ vạn vật. Vì con người, cũng như mọi sinh vật khác, phải cạnh tranh sinh tồn theo định luật chung
"khôn sống, dại chết, mạnh được, yếu thua", tức là cái luật
đào thải và luật
hủy thể nội tại. Vì tranh sống mà con người cũng như mọi sinh vật trên cùng một hành tinh lo tranh giành, sát phạt, giết chóc, tiêu diệt lẫn nhau. Đó là trạng thái dun dẩy để diễn biến cho cân bằng tình trạng sinh hóa giữa vạn vật trong vũ trụ - để sống còn thì phải tiêu hủy bớt. Vì lẽ sống nên tạo ra cảnh chết. Có chết mới lưu tồn được sự sống mãi mãi trong vũ trụ.
Con người phải mang cái thân xác và phải lo cạnh tranh để nuôi cái thân xác đã khổ rồi, lại còn thêm lòng ham muốn vô cùng nữa thì tất nhiên thêm khổ. Biết rằng ta khổ là do lòng ham muốn cho cái thân ta, nhưng cũng chính vì nhờ có lòng ham muốn lại làm cho ta cảm thấy vui sướng (hạnh phúc) mỗi khi ta đạt được mục đích của thân ta. Chưa kể, khi ko đủ sức cạnh tranh với kẻ khác, con người còn tự sinh ra trạng thái đánh lừa chính mình mà đôi khi chính bản thân người đó cũng ko tự biết. Mỗi con người đều có cái TÔI, mà triết lý nhà Phật gọi là
ngã chấp, để tự bênh vực mình, đề cao ca ngợi mình và thích chen đua cạnh tranh với kẻ khác.
Vậy thì với những điều tôi nói ở trên, cần dựa vào tiêu chí nào để biết rằng mỗi cái TÔI thật sự hiểu hết. Thế nào là hiểu hết, là điểm tận cùng tuyệt đối?
11-02-2010
Chế độ Linear
