Dê trong đời…
Mở quán bán dê ở tại núi Lương Sơn mang một ý nghĩa sống động khơi lại một lối sinh hoạt mà những anh thư hảo hán LS một thời thế nào cũng đã dùng dê để tế lễ xập ngầu cùng nhau lăng đụng kẻ trao người múc của một thời còn vang vọng đến mai sau…
Dê đứng hàng thứ 8 trong 12 con giáp, rơi vào tháng 6 giữa năm là tháng mùi… trong cuộc sống khi luận về dê thì phát sinh ra nhiều ý nghĩa đa dạng, hấp dẫn mang nhiều ý nghĩa thú vị…
Triều đại vua Minh Mạng(1791-1840), mùa đông năm 1936, vua sai mua 220 dê đực và 100 con dê cái làm thịt ướp dương hải dùng làm lễ vật tế lễ Nam Giao, đặt tại đàn Thượng. Đến năm 1840 vua khuyến khích dân miền Trung bằng cách cho dê giống về nuôi và ai phát triển được bầy dê nhiều ra thì được thưởng…
Và như ta biết, vua Minh Mạng là ông vua có con nhiều nhất của nhà Nguyễn và bài thuốc cường dương chắc là dê không thể nào thiếu không chỉ cho nhà vua mà bao cho cả phi tần cung nữ…tăng lực cho “ Cuộc say đầy tháng, trận cười suốt đêm…”
Thời Chiến Quốc bên Tàu, Tấn Vũ Đế sống xa hoa, có nhiều cung tần mỹ nữ đến độ hàng đêm vua không biết ghé vô “the-phòng” nào, đành phó mặc cho cái xe dê vua cởi vào đâu thì “a-lê-hấp” đó, các nàng hiểu vậy, bằng dùng lá dâu rắc trước cửa phòng để dê ngừng lại ăn lá dâu thì may ra được mùi ân sủng…
Đó là nói việc vua chúa Tàu-Ta còn lớp “quần chúng” thì sao?-
Hồ Xuân Hương, sau khi ông chồng Tổng Cóc chết bà mở quá bán dê(bán nước cũng vậy) để tìm kiếm đức ông khác trong hàng các văn nhân thi sĩ cùng thời, khách tao nhân mặc khách sao mà ế ẩm khó tìm, ghé qua quán bà trêu hoa ghẹo nguyệt(già ) rồi đi, bà tức lắm, làm bốn câu thơ dán lên cột quán(kiểu cụ Tú…):
Khéo khéo đi đâu lũ ngẩn ngơ
Lại đây cho chị dạy làm thơ
Ong non ngưá nọc châm hoa rữa
Dê cỏn buồn sừng húc giậu thưa.
Nguyễn Gia Thiều trong Cung Oán Ngâm Khúc, thương cho đời cô lạnh của các cung phi phải dùng đến lá dâu để đưa đón ái ân, liên quan đến xe dê xòm ông thốt:
Phải duyên hương lửa cùng nhau
Xe dê lọ rắc lá dâu mới vào
Ông đồ Nguyễn Đình Chiểu khi làm bài văn tế Nghĩa sĩ Cần Giuộc, ông cũng đem dê vào, nhưng khác, ông đưa tâm sự của mình gửi gấm, lên án những kẽ tay sai đã cộng tác với thực dân phong kiến làm tay sai diệt kẽ trung cang, làm cho dân tộc phải vướng vào vòng nô lệ:
Hai vầng nhật nguyệt chói lòa,
đâu dung lũ treo dê bán chó.
Bùi Giáng, trong chín năm chiến tranh Việt-Pháp, ông bị kẹt trong vùng Việt Minh phải đi chăn dê, hận đời hận mình, về quê nhà ở Quế Sơn một vùng đồi núi ở Quảng Nam chăn dê, cảm nỗi lòng Tô Vũ qua chính bản thân, ông làm một bài thơ hòa nhập mình với dê một cõi lòng mang ấn “tơ duyên vàng đá “ chi đâu lạ lùng! Bằng những câu thơ
Ðồi tăm tắp chạy về ôm chân núi
San sát đồi phủ phục quần núi xanh
Chiều xuống rồi tơ lòng rộn ràng rối
Trời núi đồi ngây ngất nhảy dê nhanh
Thôi từ nay tha hồ em mặc sức
Nhảy múa tung sườn núi vút dòng khe
Thôi từ nay tha hồ em mặc sức
Vang vang lên đồi núi giọng be be....
Ngẩng đầu lên ! dê ơi anh thong thả
Ðeo vòng vào em nghển cổ cong xinh
Ngẩng đầu lên ! đây lòng anh vàng đá
Gửi gắm vào vòng mây nhuộm tơ duyên...