|
Đặng Minh Trứ (1901 – 1981)
Đặng Minh Trứ (1901 – 1981) sinh năm 1901, tại xã Vĩnh Kim, huyện Châu Thành, tỉnh Tiền Giang trong một gia đình trung nông. Sau khi đỗ Thành chung tại trường Collège de Mytho, ông lên Sài Gòn, học ban trung học đệ nhị cấp ở Trường Lycée Chasseloup Laubat và đỗ Tú tài hạng Ưu. Do đó, ông được học bổng du học sang Pháp. Ở Pháp, ông là sinh viên của trường Đại học Montpellier. Sau khi tốt nghiệp đại học, ông học lên tiến sĩ; nhưng đến khi sắp sửa trình luận án, ông lại thôi để phản đối quy định của chính quyền Pháp, theo đó nếu là người dân thuộc địa, muốn bảo vệ được luận án tiến sĩ thì phải xin vào quốc tịch Pháp (!).
Sau đó năm 1931, ông về nước, dạy học tại Trường Lycée Pétrus Ký (Sài Gòn). Tháng 8 - 1945, ông cùng với các nhà giáo yêu nước Nguyễn Văn Chì, Trần Văn Nguyên tiếp quản Nha Học chính Nam kỳ của chính quyền thực dân và thành lập Sở Giáo dục Nam bộ.
Sau khi thực dân Pháp tái chiếm Nam bộ (9/1945), vốn là người có lòng yêu nước và tinh thần dân tộc sâu sắc, ông tích cực tham gia phong trào đấu tranh chống Pháp của giới trí thức Sài Gòn.
Năm 1947, ông vận động trí thức ký tên vào 'Bản Tuyên ngôn của trí thức Sài Gòn-Chợ Lớn' nhằm phản đối chính phủ tay sai Bảo Đại và đòi chính phủ Pháp phải xúc tiến việc thương thuyết với chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa do Chủ tịch Hồ Chí Minh đứng đầu trong việc tìm ra một giải pháp hợp lý cho cuộc chiến tranh Việt-Pháp. Chính ông đã dẫn đầu một phái đoàn trí thức đến gặp Cao ủy Pháp ở Đông Dương là Bollaert để trao bản Tuyên ngôn ấy.
Năm 1948, ông là người tích cực vận động thành lập Thành hội Liên Việt Sài Gòn Chợ Lớn. Cũng trong năm này, do tình hình kháng chiến đòi hỏi sự tham gia trực tiếp của các nhà trí thức, ông đã rời Sài Gòn ra chiến khu Đông Nam bộ; và được giao trọng trách làm Chủ tịch Ủy ban Kháng chiến Hành chánh thành phố Sài Gòn-Chợ Lớn.
Năm 1949, ông được cấp trên phân công về Khu Tây Nam bộ (Khu 9) và giữ chức Giám đốc Sở Giáo dục Nam bộ. Năm 1950, ông là Chủ tịch Ủy ban Kháng chiến Hành chánh tỉnh Cần Thơ.
Năm 1954, ông tập kết ra Bắc; và được giao nhiều nhiệm vụ quan trọng, như Phó Giám đốc Nha Giáo dục phổ thông (1955), Chánh Thư ký Công đoàn Giáo dục Việt Nam (1959), Phó Hội trưởng Hội Phổ biến Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam. Trong quá trình công tác, ở cương vị nào, ông cũng đều hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, xứng đáng là người trí thức yêu nước chân chính.
Sau năm 1975, ông trở về thành phố Hồ Chí Minh. Năm 1981, ông qua đời
|