34. DÂN TỘC PÀ THẺN
Tên dân tộc: Pà Thẻn (Pà Hưng, Tống).
Dân số: 5.569 người (năm 1999).
Ðịa bàn cư trú: Hà Giang, Tuyên Quang.
Phong tục tập quán:
Ở nhà sàn, nhà nền đất và nhà nửa sàn nửa đất. Thờ cúng tổ tiên trong nhà, thờ thổ công, cúng cơm mới, cúng cầu mưa, cúng hồn sung... Người trong cùng dòng họ không được lấy nhau. Có tục ở rể tạm thời, nếu gia đình không có con trai mới lấy rể về ở hẳn. Người ở rể phải thờ ma họ vợ. Con cái một nửa theo họ bố, một nửa theo họ mẹ.Ngôn ngữ: Ngôn ngữ thuộc nhóm Mông - Dao.
Văn hoá: Văn hoá dân gian khá phong phú như: có kho tàng truyện cổ tích, các làn điệu dân ca, hát ru, các điệu múa, các loại nhạc cụ (khèn bè, đàn tày nhậy, sáo trúc...).
Trang phục: Trang phục rực rỡ. Nam giới mặc áo cánh, quần dài, đầu quấn khăn. Nữ giới mặc váy dài, áo, yếm, khăn đội đầu với nhiều hoa văn trang trí, đeo vòng trang sức bằng bạc.
Kinh tế: Làm nương rẫy, trồng lúa và ngô.
Lễ hội nhẩy lửa của dân tộc Pà Thẻn
Thầy cúng bắt đầu làm lễ
Đến nơi vào lúc gần 7h tối tại viện bảo tàng dân tộc . Tôi đã thấy lửa được đốt một đống rất to . Chen chúc mãi mới len được vào vòng dây thừng , nhận ra phỏm quen thế là cùng nhau giơ máy bắt hình. Được nghe đã lâu về tục nhẩy lửa của người dân tộc Pà Thẻn từ xã Tân Lập, huyện Bắc Quang, tỉnh Hà Giang đến Hn .
Nhập đồng cùng thầy cúng
Đây là một lễ hội độc đáo, mang đậm nét huyền bí hoang sơ của người Pà Thẻn. Lễ hội này được coi như lễ mừng lúa mới, cầu cúng thần linh ,bắt đầu vào giữa tháng 10 âm lịch và kéo dài qua Tết Nguyên đán. Cứ đến 30 tết khoảng 7h tối họ tập trung nhau lại trong một bãi đất rộng của bản cùng thầy cúng làm lễ và nhập đồng . Cả thầy cúng và khoảng 7 thanh niên ngồi người cứ giật theo tiếng gõ nhịp và tiếng khấn của thầy cúng. Đựoc biết trước 3 ngày những người nhẩy vào lửa này phải kiêng rượu , thuốc , quan hệ vợ chồng và bạn tình.
Đồ cúng
Lễ vật cúng tế gồm có một bát hương, một chiếc đàn sắt, một con gà, đĩa xôi đỗ đen 10 chén rượu, tiền giấy. Một đống lửa lớn được đốt lên và thầy mo bắt đầu làm lễ. Thời gian làm lễ kéo dài 1-2 giờ đồng hồ trước khi lễ hội bắt đầu. Khi thầy mo gõ vào chiếc đàn sắt nhanh và người giật nhanh thì những người thanh niên này bắt dầu rời vị chí chuyển động theo thế nhẩy cóc và họ lao nhanh vào giữa đóng lửa dùng chân tay hất tung lửa và than ra xung quanh . Một người có thể tham gia nhảy nhiều lần, qua đó thể hiện sức mạnh, lòng dũng cảm. Tiếng hò reo , trầm trồ không ngớt trong lòng những người tham dự lễ hội
Nhảy Lửa
Hiện nay, tại các bản làng của người Pà Thẻn, lễ hội nhảy lửa vẫn được gìn giữ nguyên sơ. Là phong tục k thể thể thiếu trong đời sống tâm linh của họ. Lửa mang lại cho họ sự no ấm , mùa màng tươi tốt .
(Theo diendanvanhoathethao.net)